Układ oddechowy

Układ oddechowy nie tylko odpowiada za dostarczenie tlenu i usunięcie dwutlenku węgla z organizmu. Dzięki niemu możemy również wydawać dźwięki. Proces tworzenia głosu u człowieka nazywamy fonacją. Jest to mechanizm zachodzący w krtani, która znajduje się na granicy gardła i tchawicy. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają struny głosowe, o których na pewno słyszałeś. Jednak wbrew pozorom struny głosowe nie wyglądają jak te np. od gitary. Stanowią je elastyczne pasma tkanki łącznej, mięśni, więzadeł głosowych, naczyń krwionośnych oraz nerwów. Jak więc powstaje dźwięk? Podczas fonacji struny głosowe napinają się i zbliżają do siebie, tworząc wąską szczelinę nazywaną głośnią. Wtedy przepływające przez nie powietrze wprawia struny głosowe w drgania, co powoduje powstawanie pierwotnego dźwięku. Natomiast podczas spokojnego oddechu struny głosowe są rozluźnione i pozostają daleko od siebie, dlatego przepływające przez nie powietrze pozostaje bezszelestne. Ale to nie wszystko. Układ oddechowy zaangażowany jest również w procesy termoregulacji organizmu. Dzięki temu, że wydychane powietrze jest cieplejsze od wdychanego, para wodna w nim zawarta paruje pochłaniając energię cieplną, co pomaga ochłodzić organizm. Na przykład podczas wysiłku fizycznego nasz oddech staje się szybszy i głębszy, co zwiększa ilość wydalanej pary wodnej i ciepła. To dlatego po intensywnych ćwiczeniach jesteśmy rozgrzani. Natomiast do bardziej nieoczywistych funkcji tego układu możemy zaliczyć regulację pH krwi. Co oddychanie ma wspólnego z krwią? To proste, dwutlenek węgla! Układ oddechowy pomaga utrzymać równowagę kwasowo-zasadową organizmu, regulując poziom dwutlenku węgla we krwi. Bowiem w osoczu dwutlenek węgla rozpuszcza się i tworzy kwas węglowy, który od razu dysocjuje do kationów wodoru i wodorowęglanu. To dlatego wzrost CO₂ prowadzi do spadku pH krwi, a jego spadek do wzrostu pH.

Oczywiście to tylko niektóre z funkcji tego układu. Układ oddechowy ma nam do zaoferowania znacznie więcej i to właśnie nim zajmiemy się w tej lekcji. Z poniższych probówek dowiesz się jak zbudowany jest układ oddechowy, dzięki jakiemu mechanizmowi możliwa jest wymiana gazowa w płucach i jakie najczęstsze zagrożenia czyhają na ten układ. Zapraszam do oglądania!