Pytania powtórkowe do lekcji “Tlen, tlenki, nadtlenki”

<

Oto pytania, na które powinieneś/aś umieć odpowiedzieć po opanowaniu lekcji “Tlen, tlenki, nadtlenki”. Zapisz odpowiedzi na poniższe pytania w zeszycie, a następnie sprawdź swoje odpowiedzi z odpowiedziami zamieszczonymi poniżej. Pytania, na które nie znałeś/aś odpowiedzi zaznacz do powtórki i wróć do nich następnego dnia. Powodzenia! 🙂

Pytania

1. Co to są tlenki?
2. Która nazwa jest poprawna: fluorek tlenu czy tlenek fluoru? Odpowiedź uzasadnij.
3. Jaki stopień utlenienia przyjmuje tlen w tlenkach?
4. Jaki charakter chemiczny mogą mieć tlenki?
5. Tlenki o jakim charakterze chemicznym nie reagują ani z kwasami, ani z zasadami ani z wodą? Podaj przykłady.
6. Tlenki o jakim charakterze chemicznym reagują zarówno z mocnymi jak i słabymi kwasami z wytworzeniem soli, ale nie reagują z zasadami? Podaj przykłady.
7. Tlenki o jakim charakterze chemicznym reagują zarówno z mocnymi jak i mocnymi zasadami, ale nie reagują ze słabymi kwasami, słabymi zasadami oraz wodą? Podaj przykłady.
8. Tlenki o jakim charakterze chemicznym reagują zarówno z mocnymi jak i słabymi zasadami z wytworzeniem soli, ale nie reagują z kwasami z wytworzeniem soli? Podaj przykłady.
9. Czy wszystkie tlenki kwasowe nie reagują z kwasami?
10. Które tlenki metali z bloku d reagują z wodą?
11. Jaki odczyn ma wodny roztwór uzyskany po wprowadzeniu do niego tlenku kwasotwórczego?
12. Jaki odczyn ma wodny roztwór uzyskany po wprowadzeniu do niego tlenku zasadotwórczego?
13. Jakie znasz tlenki azotu? Napisz ich wzory sumaryczne oraz nazwy. Jaki jest charakter chemiczny poszczególnych tlenków azotu?
14. Na czym polega reakcja spalania?
15. Czy azot jest gazem palnym?
16. Czy tlen jest gazem palnym?
17. Czy chlor jest gazem palnym?
18. Czy w reakcji metalu z tlenem zawsze powstają tlenki?
19. Jaki stopień utlenienia przyjmuje tlen w nadtlenkach?
20. W postaci jakiego jonu występuje tlen w nadtlenkach?
21. Jaki stopień utlenienia przyjmuje tlen w ponadtlenkach?
22. W postaci jakiego jonu występuje tlen w ponadtlenkach?
23. W jaki sposób można otrzymać tlenek siarki(VI)?
24. W jaki sposób można otrzymać tlenek żelaza(III) z tlenku żelaza(II)?
25. W jaki sposób można otrzymać tlenek miedzi(II) z wodorotlenku miedzi(II)?
26. Czy jest możliwe otrzymanie tlenku sodu z wodorotlenku sodu w wyniku reakcji termicznego rozkładu? Odpowiedź uzasadnij.
27. W jaki sposób można otrzymać tlenek węgla(II) z dwutlenku węgla?
28. W jaki sposób można otrzymać tlenek miedzi(I) z tlenku miedzi(II)?
29. Jakie produkty powstają w wyniku rozkładu tlenku azotu(III)?
30. Jakie produkty powstają w reakcji rozkładu nadtlenku wodoru?
31. Jak nazywa się ok. 30% wodny roztwór nadtlenku wodoru?
32. Wymień właściwości fizyczne tlenu.
33. Jaka właściwość tlenu pozwala na jego zbieranie do probówki wypełnionej powietrzem i odwróconej dnem do góry?
34. Jaka właściwość tlenu pozwala na jego zbieranie do probówki wypełnionej wodą, odwróconej dnem do góry i zanurzonej w krystalnicy wypełnionej wodą?
35. Jakie znasz metody laboratoryjnego otrzymywania tlenu? Która z nich jest metodą bezpieczniejszą i dlaczego?
36. Na czym polega alotropia pierwiastków?
37. Jakie znasz odmiany alotropowe tlenu?
38. Jaki stan skupienia mają tlenki metali?
39. Jaki stan skupienia mają tlenki niemetali?
40. Wymień właściwości fizyczne tlenku węgla(IV).
41. Wymień właściwości fizyczne tlenku siarki(IV).
42. Wymień właściwości fizyczne tlenku azotu(II).
43. Wymień właściwości fizyczne tlenku azotu(IV).
44. Jaką barwę ma tlenek miedzi(II)?
45. Jaką barwę ma tlenek miedzi(I)?
46. Jaką barwę ma tlenek żelaza(II)?
47. Jaką barwę ma tlenek żelaza(III)?
48. Jaką barwę ma tlenek magnezu?
49. Jaką barwę ma tlenek wapnia?
50. Jaką barwę ma tlenek chromu(III)?
51. Jaką barwę ma tlenek chromu(II)?
52. Jaką barwę ma tlenek manganu(IV)?
53. Jaką barwę ma tlenek srebra?
54. Jaką barwę ma tlenek glinu?
55. Jaką barwę ma tlenek cynku?
56. Jaką barwę ma tlenek krzemu(IV)?
57. Co to są tlenki mieszane?
58. Jakie znasz tlenki mieszane? Podaj ich nazwy oraz wzory.
59. Dlaczego zapis wzoru tlenku żelaza(II,III) w postaci FeO ∙ Fe₂O₃ jest poprawny, a zapis FeO + Fe₂O₃ już jest niepoprawny?
60. Jakie tlenki występują w przyrodzie w postaci dimerów? Podaj ich nazwy i wzory.
61. Zapisz równanie reakcji dimeryzacji tlenku azotu(IV).
62. Jaką gęstość (w warunkach normalnych) ma woda?

Odpowiedzi

1. Tlenki to związki tlenu z innymi pierwiastkami.
2. Poprawną nazwą jest fluorek tlenu. Wynika to z faktu, że fluor ma większą wartość elektroujemności niż tlen.
3. W tlenkach tlen przyjmuje -II stopień utlenienia.
4. Tlenki mogą mieć charakter kwasowy, zasadowy, amfoteryczny i obojętny.
5. Są to tlenki obojętne. Należą do nich: SiO, NO, N₂O, CO (choć tutaj jest to kwestia dyskusyjna!)
6. Są to tlenki o charakterze zasadowym. Należą do nich m. in. Na₂O, CaO, MgO, BaO, K₂O, Li₂O.
7. Są to tlenki o charakterze amfoterycznym. Należą do nich m. in. ZnO, CuO, BeO, Al₂O₃, PbO₂, Cr₂O₃.
8. Są to tlenki o charakterze kwasowym. Należą do nich m. in. SO₂, SO₃, P₄O₁₀, P₄O₆, CO₂, N₂O₃, N₂O₅, Cl₂O₇ itd.
9. Nie, nie wszystkie. Istnieją tlenki kwasowe, które reagują z kwasami, ale w wyniku tych reakcji nie powstają sole.
10. Tlenek chromu(VI) oraz tlenek manganu(VII) reagują z wodą tworząc kwasy.
11. Odczyn kwasowy.
12. Odczyn zasadowy.
13. N₂O – tlenek azotu(I) – charakter obojętny, NO – tlenek azotu(II) – charakter obojętny, N₂O₃ – teoretycznie tlenek azotu(III) – charakter kwasowy (jest to tak naprawdę tlenek mieszany, jego poprawniejsza nazwa to tlenek azotu(II, IV) ), NO₂ – tlenek azotu(IV) – charakter kwasowy, N₂O₅ – tlenek azotu(V) – charakter kwasowy.
14. Reakcja spalania to reakcja danego związku z tlenem, w wyniku której powstają nowe związki chemiczne. W wyniku tej reakcji uwalnia się energia w postaci ciepła, czasami też światła (płomień).
15. Azot jest gazem niepalnym.
16. Tlen sam w sobie nie jest gazem palnym, ale jest niezbędny do reakcji spalania. W obecności tlenu materiały palne spalają się szybciej i intensywniej. Jednak tlen sam nie spala się ani nie ulega zapłonowi.
17. Chlor jest gazem niepalnym, dlatego tlenków chloru nie uzyskamy na drodze reakcji chloru z tlenem.
18. W reakcji metali z tlenem nie zawsze powstają tlenki. Mogą powstawać również nadtlenki i ponadtlenki, w zależności od reagującego z tlenem metalu.
19. W nadtlenkach tlen przyjmuje -I stopień utlenienia.
20. W nadtlenkach tlen występuje w postaci jonu nadtlenkowego (O₂²⁻).
21. W ponadtlenkach tlen przyjmuje -1/2 stopień utlenienia.
22. W ponadtlenkach tlen występuje w postaci jonu ponadtlenkowego (O₂⁻)
23. Tlenek siarki(VI) (SO₃) otrzymuje się w dwóch etapach. W pierwszym etapie należy przeprowadzić spalanie siarki w tlenie, co prowadzi do otrzymania tlenku siarki(IV) (SO₂). W drugim etapie tlenek siarki(IV) poddaje się reakcji z tlenem w obecności katalizatora (najczęściej V₂O₅) i w podwyższonej temperaturze w wyniku czego powstaje tlenek siarki(VI) (SO₃).
24. Tlenek żelaza(III) (Fe₂O₃) można otrzymać poprzez utlenienie tlenku żelaza(II) (FeO): 4FeO + O₂ → 2Fe₂O₃
25. Tlenek miedzi(II) (CuO) można otrzymać poprzez ogrzewanie wodorotlenku miedzi(II) (Cu(OH)₂)
26. Nie, nie jest to możliwe. Wodorotlenek sodu (NaOH) nie ulega termicznemu rozkładowi do tlenku sodu (Na₂O), ponieważ NaOH jest stabilny w wysokich temperaturach.
27. Tlenek węgla(II) (CO) można otrzymać przez redukcję dwutlenku węgla (CO₂) węglem: CO₂ + C → 2CO + CO₂ lub wodorem.
28. Tlenek miedzi(I) (Cu₂O) można otrzymać przez redukcję tlenku miedzi(II) (CuO) np. węglem 2CuO + C → Cu₂O + CO₂ lub wodorem
29. Tlenek azotu(III) (N₂O₃) rozkłada się na tlenek azotu(II) (NO) i tlenek azotu(IV) (NO₂)
30. Nadtlenek wodoru (H₂O₂) rozkłada się na wodę (H₂O) i tlen (O₂)
31. Nazywa się go perhydrolem.
32. Tlen jest bezbarwnym, bezwonnym, bezsmakowym gazem, słabo rozpuszczalnym w wodzie, cięższym od powietrza.
33. Tlen jest cięższy od powietrza (ma większą gęstość niż powietrze), dlatego można go zbierać w ten sposób.
34. Tlen jest słabo rozpuszczalny w wodzie, co pozwala na jego zbieranie przez wypieranie wody.
35. Rozkład nadtlenku wodoru (H₂O₂) katalizowany tlenkiem manganu(IV), rozkład termiczny manganianu(VII) potasu (KMnO₄), rozkład termiczny tlenku rtęci, termiczny rozkład chloranu potasu (KClO₃). Bezpieczniejsza jest metoda z H₂O₂, ponieważ nie wymaga tak wysokiej temperatury jak rozkład KClO₃ czy KMnO₄, ani nie powstają w wyniku tej reakcji toksyczne związki jak w przypadku rozkładu tlenku rtęci(II).
36. Alotropia polega na występowania tego samego pierwiastka w różnych odmianach strukturalnych.
37. Tlen występuje w dwóch odmianach alotropowych: tlen dwuatomowy (O₂), ozon (O₃)
38. Większość tlenków metali to ciała stałe.
39. Tlenki niemetali mogą występować w postaci gazów (np. CO₂, SO₂), cieczy (np. H₂O), lub ciał stałych (P₄O₁₀, SiO₂).
40. Tlenek węgla(IV) (CO₂) jest bezbarwnym gazem, bezwonnym, cięższym od powietrza, słabo rozpuszczalnym w wodzie.
41. Tlenek siarki(IV) (SO₂) jest bezbarwnym gazem o duszącym zapachu, dobrze rozpuszczalnym w wodzie.
42. Tlenek azotu(II) (NO) jest bezbarwnym gazem, słabo rozpuszczalnym w wodzie.
43. Tlenek azotu(IV) (NO₂) jest brunatnym gazem o drażniącym zapachu, dobrze rozpuszczalnym w wodzie.
44. Tlenek miedzi(II) (CuO) ma kolor czarny.
45. Tlenek miedzi(I) (Cu₂O) ma kolor ceglastoczerwony.
46. Tlenek żelaza(II) (FeO) ma kolor czarny.
47. Tlenek żelaza(III) (Fe₂O₃) ma kolor czerwonobrunatny.
48. Tlenek magnezu (MgO) jest biały.
49. Tlenek wapnia (CaO) jest biały.
50. Tlenek chromu(III) (Cr₂O₃) ma kolor zielony.
51. Tlenek chromu(II) (CrO) ma kolor czarny.
52. Tlenek manganu(IV) (MnO₂) ma kolor brunatny.
53. Tlenek srebra (Ag₂O) ma kolor czarny.
54. Tlenek glinu (Al₂O₃) ma kolor biały.
55. Tlenek cynku (ZnO) ma kolor biały.
56. Tlenek krzemu(IV) jest bezbarwny.
57. Tlenki mieszane to związki chemiczne, które zawierają w swojej budowie atomy tlenu oraz przynajmniej dwa atomy tego samego pierwiastka – każdy na innym stopniu utlenienia lub co najmniej dwa atomy dwóch różnych pierwiastków.
58. Tlenek żelaza(II,III) (Fe₃O₄), tlenek manganu(II,III) (Mn₃O₄), tlenek ołowiu(II,IV) Pb₃O₄
59. Zapis ze znakiem dodawania jest niepoprawny ponieważ w taki sposób zapisuje się mieszaniny związków chemicznych, a tlenki mieszane nie są mieszaninami dwóch różnych tlenków, lecz jednym związkiem chemicznym.
60. Tlenek azotu(IV) – NO₂ występuje w postaci dimeru N₂O₄ , tlenek fosforu(III) – P₂O₃ występuje w postaci dimeru P₄O₆, tlenek fosforu(V) – P₂O₅ występuje w postaci dimeru P₄O₁₀.
61. 2NO₂ ⇌ N₂O₄
62. Woda w warunkach normalnych ma gęstość ok. 1 g/cm³