Pytania powtórkowe do lekcji “Tkanki zwierzęce (tkanka nabłonkowa)”

Pytania

1. Czym jest tkanka i z jakich struktur się rozwija?
2. Jakie są cztery główne typy tkanek zwierzęcych?
3. Czym jest nabłonek i gdzie występuje w organizmie?
4. Z których listków zarodkowych może powstawać nabłonek? Podaj przykłady.
5. Jakie są podstawowe cechy budowy nabłonka?
6. Czym jest błona podstawna i jakie pełni funkcje?
7. Czym jest polaryzacja komórek nabłonka i jakie wyróżniamy jego powierzchnie?
8. Na czym polega podział nabłonków ze względu na liczbę warstw komórek?
9. Dlaczego komórki nabłonka ściśle do siebie przylegają?
10. Jakie połączenia międzykomórkowe występują w nabłonku i jaka jest ich rola?
11. Czym są połączenia zamykające i gdzie się znajdują?
12. Jaka jest funkcja desmosomów i półdesmosomów?
13. Jak działają połączenia szczelinowe i z jakich białek są zbudowane?
14. Jakie funkcje pełni tkanka nabłonkowa w organizmie?
15. Na czym polega działanie nabłonka migawkowego?
16. Jaką funkcję pełni śluz w nabłonku urzęsionym?
17. Na czym polega funkcja transportowa nabłonka?
18. Jakie są przykłady nabłonków o funkcji wydzielniczej?
19. Czym różnią się gruczoły egzokrynne i endokrynne?
20. Jaką funkcję pełni nabłonek w narządach zmysłów?
21. Jakie są typy nabłonków jednowarstwowych i gdzie występują?
22. Jakie są cechy i funkcje nabłonka jednowarstwowego płaskiego?
23. W jakich miejscach występuje nabłonek jednowarstwowy sześcienny i jaką ma funkcję?
24. Jaką rolę pełnią mikrokosmki w komórkach nabłonka?
25. Czym charakteryzuje się nabłonek jednowarstwowy walcowaty i gdzie występuje?
26. Dlaczego nabłonek wielorzędowy zaliczany jest do jednowarstwowych?
27. Jakie funkcje pełni nabłonek wielorzędowy i gdzie występuje?
28. Czym różni się nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący od nierogowaciejącego?
29. Jak działa regeneracja nabłonka wielowarstwowego płaskiego?
30. Jaką funkcję pełni keratyna w nabłonku rogowaciejącym?
31. Jakie inne struktury tworzy keratyna?
32. Jakie cechy ma nabłonek wielowarstwowy sześcienny i gdzie występuje?
33. Dlaczego nabłonek przejściowy zmienia kształt i gdzie występuje?
34. Jaką funkcję pełni nabłonek wielowarstwowy walcowaty i gdzie go znajdziemy?

Odpowiedzi

1. Tkanka to zespół komórek o wspólnym pochodzeniu i podobnej budowie, wyspecjalizowanych w pełnieniu określonych funkcji. Rozwijają się z listków zarodkowych: ektodermy, endodermy i mezodermy.
2. Główne typy tkanek zwierzęcych to: nabłonkowa, łączna, mięśniowa i nerwowa.
3. Tkanka nabłonkowa (nabłonek) to cienka, ciągła warstwa komórek pokrywająca powierzchnię ciała, jamy narządów, naczynia krwionośne i inne struktury.
4. Nabłonek może rozwijać się z ektodermy (np. naskórek), endodermy (np. nabłonki układu pokarmowego) i mezodermy (np. śródbłonek naczyń krwionośnych).
5. Komórki nabłonka są ściśle przylegające, tworzą warstwę o małej ilości substancji międzykomórkowej, a pod nimi występuje błona podstawna.
6. Błona podstawna to warstwa białek macierzy zewnątrzkomórkowej (np. kolagenu), która oddziela nabłonek od innych tkanek, umożliwia transport substancji i stabilizuje strukturę nabłonka.
7. Polaryzacja nabłonka oznacza, że ma on dwie różne strony: powierzchnię apikalną (skierowaną na zewnątrz) i podstawną (w stronę tkanek).
8. Nabłonki dzielimy na jednowarstwowe i wielowarstwowe, w zależności od liczby warstw komórek.
9. Komórki przylegają ściśle, aby tworzyć barierę ochronną przed patogenami i zapobiegać niekontrolowanemu przemieszczaniu się substancji.
10. Połączenia międzykomórkowe umożliwiają mechaniczną spójność nabłonka i kontrolę transportu substancji.
11. Połączenia zamykające tworzą barierę w części apikalnej komórek nabłonka i zapobiegają przenikaniu substancji między komórkami.
12. Desmosomy łączą sąsiadujące komórki i są miejscem przyczepu filamentów pośrednich, co wzmacnia mechanicznie nabłonek. Półdesmosomy łączą komórki z błoną podstawną.
13. Połączenia szczelinowe (neksusy) umożliwiają przepływ jonów i cząsteczek między cytoplazmami komórek. Zbudowane są z koneksyn, tworzących koneksony.
14. Funkcje nabłonka: ochronna, transportowa, wydzielnicza, odbieranie bodźców.
15. Nabłonek migawkowy zawiera rzęski, które usuwają śluz z zanieczyszczeniami z dróg oddechowych.
16. Śluz wiąże zanieczyszczenia, a falujące rzęski transportują go na zewnątrz organizmu.
17. Nabłonek transportuje substancje przez komórki, nie między nimi, dzięki ściśle przylegającym połączeniom międzykomórkowym.
18. Przykłady: komórki kubkowe (śluz), gruczoły potowe, łojowe, ślinianki, tarczyca.
19. Egzokrynne (zewnętrzne) wydzielają do środowiska zewnętrznego (np. ślinianki), endokrynne (wewnętrzne) do krwi lub płynów ustrojowych (np. tarczyca).
20. Nabłonek tworzy część narządów zmysłów – np. nabłonek węchowy – współpracując z komórkami nerwowymi.
21. Typy nabłonków jednowarstwowych: płaski, sześcienny, walcowaty, wielorzędowy.
22. Jednowarstwowy płaski – cienkie komórki, transport gazów, występuje w płucach, skrzelach, naczyniach krwionośnych.
23. Jednowarstwowy sześcienny – komórki w kształcie sześcianów, wchłanianie i wydzielanie, obecny w kanalikach nerkowych, gruczołach.
24. Mikrokosmki zwiększają powierzchnię błony komórkowej i wydajność transportu.
25. Jednowarstwowy walcowaty – komórki walcowate, wchłanianie i wydzielanie, obecny w jelicie cienkim, gruczołach, kanalikach nerkowych.
26. Mimo różnych wysokości komórek, nabłonek wielorzędowy to jednowarstwowy, bo wszystkie komórki dotykają błony podstawnej.
27. Wielorzędowy występuje w drogach oddechowych, posiada rzęski, pełni funkcje ochronne i wydzielnicze.
28. Płaski rogowaciejący – zrogowaciałe, martwe komórki (np. naskórek). Nierogowaciejący – żywe komórki (np. przełyk, odbyt, pochwa).
29. Warstwa podstawna zawiera komórki macierzyste, które dzielą się i zastępują zużyte komórki zewnętrzne.
30. Keratyna zapewnia odporność mechaniczną i ochronę przed utratą wody.
31. Tworzy włosy, paznokcie, pazury, pióra – czyli wytwory naskórka.
32. Wielowarstwowy sześcienny – ochrona, występuje w gruczołach potowych, ślinowych, skórze ryb i płazów.
33. Nabłonek przejściowy zmienia kształt i liczbę warstw w zależności od rozciągnięcia pęcherza moczowego.
34. Wielowarstwowy walcowaty – funkcja ochronna, występuje w spojówce oka, gardle, odbycie, gruczołach mlekowych i ślinowych.