Pytania powtórkowe do lekcji “Charakterystyka strunowców”

Pytania

1. Wymień podtypy należące do strunowców.
2. Które cechy strunowców występują tylko w rozwoju zarodkowym u osłonic?
3. Wyjaśnij funkcję struny grzbietowej i określ, co się z nią dzieje u kręgowców.
4. Podaj różnice w budowie układu nerwowego strunowców i bezkręgowców.
5. Co to jest cewka nerwowa i jak powstaje?
6. Opisz funkcje gardzieli u prymitywnych i zaawansowanych strunowców.
7. Jakie znaczenie funkcjonalne ma zamknięty układ krwionośny u strunowców?
8. Wyjaśnij, dlaczego ogon jest cechą strunowców, mimo że nie występuje u dorosłego człowieka.
9. Jakie są cechy, które wyróżniają lancetnika spośród innych strunowców?
10. Z jakich tkanek zbudowane jest ciało lancetnika?
11. Opisz sposób poruszania się lancetnika.
12. Czym są miomery i miosepty? Jaką pełnią funkcję?
13. Jak lancetnik pobiera pokarm i jakie mechanizmy umożliwiają jego transport do przełyku?
14. Czym różni się filtracja pokarmu u lancetnika od pobierania pokarmu przez np. ssaki?
15. Jakie struktury odpowiadają za wymianę gazową u lancetnika?
16. Jakie naczynia krwionośne występują u lancetnika i jaka jest droga krwi w jego ciele?
17. Dlaczego układ krwionośny lancetnika jest zamknięty, mimo że nie ma serca?
18. Wyjaśnij, jak działają protonefrydia u lancetnika.
19. Co to są solenocyty i jaką pełnią funkcję?
20. Jakie są etapy drogi produktów przemiany materii w ciele lancetnika?
21. Czym różni się rozmnażanie lancetnika od rozmnażania np. płazów?
22. Co oznacza brak dymorfizmu płciowego u lancetnika?
23. W jakim środowisku żyje lancetnik i jak jego budowa jest do tego przystosowana?
24. Uporządkuj: typ, podtyp, gromada – na przykładzie lancetnika.
25. Wymień cechy wspólne wszystkich strunowców obecne u lancetnika.
26. Podaj przykład adaptacji lancetnika do trybu życia osiadłego.
27. Dlaczego lancetnik jest uważany za model organizmu prymitywnego, ale zaawansowanego ewolucyjnie?
28. Jaką funkcję pełni uchyłek wątrobowy u lancetnika?
29. Czym różni się ogon lancetnika od ogona ssaka pod względem funkcji?

Odpowiedzi

1. Do strunowców należą trzy podtypy: kręgowce, bezczaszkowce i osłonice.
2. U osłonic większość cech strunowców (np. struna grzbietowa, cewka nerwowa, ogon) występuje tylko w stadium larwalnym.
3. Struna grzbietowa pełni funkcję podporową. U kręgowców zostaje zastąpiona przez kręgosłup.
4. U strunowców układ nerwowy znajduje się po stronie grzbietowej, ma postać cewki nerwowej. U bezkręgowców – po stronie brzusznej, składa się z zwojów nerwowych i pni.
5. Cewka nerwowa powstaje z ektodermy przez jej wgłębienie, tworzy ośrodkowy układ nerwowy (mózgowie i rdzeń kręgowy).
6. U prymitywnych strunowców (np. lancetnika) gardziel zawiera szczeliny skrzelowe i służy do filtracji pokarmu i wymiany gazowej. U ryb tworzy skrzela, a u ssaków rozwija się w gardło.
7. Zamknięty układ krwionośny umożliwia wydajniejszy transport tlenu i substancji odżywczych do tkanek.
8. Ogon u strunowców leży za odbytem. U człowieka występuje jako pozostałość – kość ogonowa (cecha embriologiczna).
9. Lancetnik przez całe życie zachowuje wszystkie cechy strunowców, co czyni go ich modelowym przedstawicielem.
10. Ciało lancetnika pokrywa jednowarstwowy nabłonek pod którym leży cienka warstwa tkanki łącznej.
11. Porusza się dzięki naprzemiennym skurczom miomerów po obu stronach ciała.
12. Miomery to segmenty mięśniowe, a miosepty to przegrody z tkanki łącznej, które je oddzielają i umożliwiają ruchy ciała.
13. Pokarm jest filtrowany z wody przez gardziel z koszem skrzelowym, a śluz i rzęski przesuwają go do przełyku.
14. Lancetnik filtruje pokarm z wody, ssaki chwytają i rozdrabniają go aparatem gębowym – różne strategie pobierania.
15. Wymiana gazowa zachodzi w koszu skrzelowym – przez ukrwione ściany gardzieli.
16. Krew płynie od zatoki żylnej → tętnice skrzelowe doprowadzające → gardziel → tętnice odprowadzające → aorta grzbietowa → naczynia włosowate → żyły → zatoka żylna.
17. Skurcze tętnic skrzelowych i zatoki żylnej zastępują pracę serca, co wystarcza przy niskiej aktywności ruchowej.
18. Protonefrydia to kanaliki wydalnicze zlokalizowane nad gardzielą – filtrują produkty przemiany materii.
19. Solenocyty to komórki z wiciami, które przesuwają produkty przemiany materii do wnętrza kanalików.
20. Substancje odpadowe → protonefrydia → jama okołoskrzelowa → otwór odpływowy → na zewnątrz ciała.
21. Lancetnik rozmnaża się płciowo – zapłodnienie jest zewnętrzne, podobnie jak u płazów, ale brak dymorfizmu płciowego.
22. Brak dymorfizmu płciowego oznacza, że samce i samice nie różnią się wyglądem zewnętrznym.
23. Lancetnik żyje w płytkich, ciepłych morzach – ma opływowy kształt, który ułatwia mu zakopywanie się i filtrację.
24. Typ: Strunowce, podtyp: Bezczaszkowce, gromada: Lancetniki (Acrania).
25. Lancetnik ma: strunę grzbietową, cewkę nerwową, gardziel ze szczelinami skrzelowymi, ogon – przez całe życie.
26. Brak wyodrębnionej głowy i stałe zakopanie w piasku to adaptacje do trybu życia osiadłego.
27. Lancetnik ma prymitywną budowę, ale zachowuje pełny zestaw cech strunowców, co czyni go ważnym ewolucyjnie.
28. Uchyłek wątrobowy odpowiada za wydzielanie enzymów trawiennych – funkcjonalnie zbliżony do wątroby.
29. Ogon lancetnika to organ lokomocji, u ssaków pełni funkcje pomocnicze (równowaga, komunikacja) lub jest szczątkowy.