Pytania powtórkowe do lekcji “Grzyby i porosty”

Pytania

1. Jakie formy organizacji ciała występują wśród grzybów?
2. Dlaczego grzyby zaliczane są do organizmów heterotroficznych?
3. Z czego zbudowana jest ściana komórkowa grzybów?
4. Jakie organella występują w komórce grzybowej?
5. Jakie funkcje pełnią wakuole w komórkach grzybów?
6. Jaką rolę odgrywają toksyny i barwniki w wakuolach grzybów?
7. Jakie substancje zapasowe gromadzą grzyby i gdzie są magazynowane?
8. Jakie różnice występują między komórką grzybową a zwierzęcą?
9. Jakie różnice występują między komórką grzybową a roślinną?
10. W jaki sposób różni się liczba i wielkość wakuol u roślin i u grzybów?
11. W jakich środowiskach żyją najczęściej grzyby?
12. Jakie przykłady grzybów jednokomórkowych możesz podać?
13. Jakie organizmy tworzą grzybnię i czym jest ona zbudowana?
14. Co to są strzępki i jakie pełnią funkcje?
15. Jak zbudowana jest strzępka komórczakowa?
16. Jak zbudowana jest strzępka wielokomórkowa?
17. Jakie typy strzępek wyróżniamy ze względu na liczbę jąder komórkowych?
18. Co to są septa i jaką pełnią rolę w budowie strzępek?
19. Jakie znaczenie mają otwory w przegrodach strzępek?
20. Co to jest plektenchyma i gdzie występuje?
21. Jakie trzy formy morfologiczne występują wśród grzybów?
22. Jak wygląda przykład grzyba o luźnej grzybni bez owocników?
23. Czym jest owocnik i jakie pełni funkcje?
24. Który gatunek grzyba uznaje się za największy organizm na świecie?
25. Jakie procesy metaboliczne umożliwiają grzybom wytwarzanie ATP?
26. Czym różni się fermentacja od oddychania tlenowego?
27. Co jest głównym substratem oddychania i fermentacji u grzybów?
28. Jak grzyby zdobywają glukozę potrzebną do metabolizmu?
29. Na czym polega odżywianie osmotroficzne?
30. Co oznacza pojęcie trawienia zewnętrznego?
31. Kim są saprobionty i jaki przykład grzyba do nich należy?
32. Jak odżywiają się grzyby pasożytnicze?
33. Jakie organizmy mogą być żywicielami grzybów pasożytniczych?
34. Jak odżywiają się grzyby drapieżne i jakie mają ofiary?
35. Co to jest symbioza i jakie formy występują u grzybów?
36. Na czym polega mikoryza i jakie korzyści przynosi obu organizmom?
37. Jakie są dwa główne typy mikoryzy i czym się różnią?
38. Jaki przykład mikoryzy ektotroficznej podano w tekście?
39. Jak grzyby mogą rozmnażać się bezpłciowo?
40. Na czym polega fragmentacja plechy?
41. Jak przebiega pączkowanie u grzybów i czym różni się od podziału komórki?
42. Jakie rodzaje zarodników mogą wytwarzać grzyby?
43. Czym różnią się mitospory od mejospor?
44. Czym różnią się endospory od egzospor?
45. Jakie są cztery główne rodzaje zarodników u grzybów i jakie typy procesów je tworzą?
46. Na czym polega gametogamia i u jakich grzybów występuje?
47. Na czym polega gametangiogamia i u jakich grzybów zachodzi?
48. Na czym polega somatogamia i u jakich grzybów występuje?
49. Czym są plazmogamia i kariogamia oraz w jakiej kolejności występują?
50. Czym charakteryzuje się faza dikariotyczna u grzybów?
51. Jakie fazy jądrowe występują w cyklu życiowym grzybów?
52. Jak przebiega rozmnażanie sprzężniowców i jakie etapy w nim wyróżniamy?
53. Co to jest zygospora i jak powstaje?
54. W jakiej fazie jądrowej dominuje cykl życiowy sprzężniowców?
55. Jak przebiega cykl rozwojowy workowców?
56. Ile zarodników workowych powstaje w jednym worku i jak powstają?
57. Co to jest hymenium i jaką pełni funkcję u grzybów?
58. Jakie przykłady workowców wymieniono w tekście?
59. Jak wygląda cykl rozwojowy podstawczaków?
60. Czym jest grzybnia pierwotna i wtórna u podstawczaków?
61. Co to jest hymenofor i jakie jego typy występują?
62. Jakie przykłady podstawczaków wymieniono w tekście?
63. Jakie znaczenie mają grzyby jako destruenti?
64. Jakie znaczenie mają grzyby dla człowieka w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym?
65. Jakie choroby wywołują grzyby pasożytnicze u roślin, zwierząt i ludzi?
66. Czym są porosty, jak są zbudowane i jakie mają znaczenie w przyrodzie i dla człowieka?

Odpowiedzi

1. Wśród grzybów występują formy jednokomórkowe (np. drożdże) oraz wielokomórkowe, których ciało ma plechową budowę i tworzy grzybnię złożoną ze strzępek.
2. Grzyby są organizmami heterotroficznymi, ponieważ nie zawierają chlorofilu i nie przeprowadzają fotosyntezy – pobierają gotowe związki organiczne z otoczenia.
3. Ściana komórkowa grzybów zbudowana jest z chityny, polisacharydu nadającego jej odporność i sztywność.
4. Komórka grzybowa zawiera jądro komórkowe, mitochondria, aparat Golgiego, siateczkę śródplazmatyczną, peroksysomy, rybosomy oraz wakuole.
5. Wakuole pełnią funkcje magazynujące, trawienne i regulacyjne – gromadzą wodę, jony i produkty przemiany materii.
6. Niektóre barwniki i toksyny w wakuolach pełnią funkcję ochronną (np. odstraszają roślinożerców lub działają przeciwbakteryjnie).
7. Grzyby magazynują glikogen i tłuszcze jako materiał zapasowy.
8. Komórka grzybowa różni się od zwierzęcej obecnością ściany komórkowej z chityny i wakuoli, a brakiem lizosomów.
9. Komórka grzybowa różni się od roślinnej tym, że nie ma chloroplastów, a jej ściana komórkowa zbudowana jest z chityny, nie z celulozy.
10. U grzybów występuje wiele małych wakuol, podczas gdy u roślin – jedna duża centralna wakuola.
11. Grzyby zasiedlają głównie wilgotne i zacienione środowiska lądowe, bogate w materię organiczną.
12. Przykładem grzybów jednokomórkowych są drożdże (Saccharomyces cerevisiae).
13. Grzybnia to ciało grzyba zbudowane z systemu strzępek stanowiących formę plechy.
14. Strzępki to nitkowate elementy grzybni, które wchłaniają wodę i substancje organiczne z otoczenia.
15. Strzępka komórczakowa nie ma przegród poprzecznych i zawiera liczne jądra w jednej cytoplazmie.
16. Strzępka wielokomórkowa ma poprzeczne przegrody (septy) oddzielające komórki.
17. Strzępki mogą być jednojądrowe (monokariotyczne) lub dwujądrowe (dikariotyczne).
18. Septy to przegrody w strzępkach, które oddzielają poszczególne komórki, ale mają otwory umożliwiające przepływ cytoplazmy.
19. Otwory w septach pozwalają na transport organelli i jąder komórkowych między sąsiednimi komórkami strzępki.
20. Plektenchyma (nibytkanka) to struktura powstała ze ściśle splecionych strzępek, budująca np. owocniki grzybów.
21. Wyróżnia się grzyby jednokomórkowe (drożdże), pleśniowe (luźna grzybnia, np. kropidlak) oraz owocnikowe (np. muchomory, pieczarki).
22. Kropidlak (Aspergillus) jest przykładem grzyba o luźnej grzybni bez owocników.
23. Owocnik to część grzyba, w której powstają zarodnie z zarodnikami; służy do rozmnażania.
24. Największym znanym organizmem jest opieńka miodowa (Armillaria ostoyae) – jej grzybnia zajmuje około 10 km².
25. Grzyby uzyskują energię w procesach oddychania tlenowego lub fermentacji (np. fermentacji alkoholowej).
26. Fermentacja zachodzi bez udziału tlenu i dostarcza mniej ATP niż oddychanie tlenowe, ale pozwala przetrwać w środowisku beztlenowym.
27. Głównym substratem energetycznym grzybów jest glukoza.
28. Grzyby pozyskują glukozę przez rozkład związków organicznych zawartych w szczątkach organizmów lub w tkankach żywiciela.
29. Odżywianie osmotroficzne polega na wydzielaniu enzymów trawiennych do środowiska i wchłanianiu prostych produktów trawienia przez błonę komórkową.
30. Trawienie zewnętrzne to rozkład substancji organicznych poza ciałem grzyba, przed ich wchłonięciem.
31. Saprobionty odżywiają się martwą materią organiczną, uczestnicząc w rozkładzie szczątków i obiegach pierwiastków (np. pleśnie, pędzlaki).
32. Pasożyty pobierają substancje organiczne z tkanek żywego organizmu (żywiciela), powodując u niego choroby.
33. Grzyby pasożytują na roślinach (np. rdza zbóż), zwierzętach i ludziach (np. drożdżyca, grzybice).
34. Grzyby drapieżne chwytają drobne zwierzęta glebowe, np. nicienie, i trawią ich tkanki enzymami.
35. Symbioza to współżycie dwóch gatunków przynoszące korzyść obu (mutualizm) lub jednemu (komensalizm, pasożytnictwo).
36. Mikoryza to symbioza grzybów z korzeniami roślin, w której grzyb zwiększa powierzchnię chłonną korzeni, a roślina dostarcza mu produkty fotosyntezy.
37. W mikoryzie ektotroficznej strzępki grzyba tworzą mufkę wokół korzenia, a w endotroficznej wnikają do wnętrza komórek korzenia.
38. Przykładem mikoryzy ektotroficznej jest współżycie koźlarzy z brzozami.
39. Grzyby rozmnażają się bezpłciowo przez fragmentację plechy, pączkowanie lub wytwarzanie mitospor.
40. Fragmentacja plechy polega na rozpadzie grzybni na fragmenty, z których każdy może wytworzyć nowy organizm.
41. Pączkowanie polega na wypączkowaniu fragmentu cytoplazmy z jądrem, który odrywa się i rozwija w nowy organizm.
42. Grzyby tworzą zarodniki w procesach mitozy (mitospory) lub mejozy (mejospory).
43. Mitospory służą rozmnażaniu bezpłciowemu, a mejospory – płciowemu.
44. Endospory powstają wewnątrz zarodni, a egzospory – na zewnątrz niej.
45. Wyróżnia się cztery rodzaje zarodników: sporangialne (mitospory, endospory), konidialne (mitospory, egzospory), workowe (mejospory, endospory), podstawkowe (mejospory, egzospory).
46. Gametogamia to połączenie dwóch gamet haploidalnych w zygotę; występuje np. u skoczkowców.
47. Gametangiogamia polega na połączeniu całych gametangiów przez włostek; występuje u sprzężniowców i workowców.
48. Somatogamia to połączenie różnoimiennych strzępek somatycznych; występuje u podstawczaków.
49. Plazmogamia (połączenie cytoplazmy) poprzedza kariogamię (połączenie jąder komórkowych).
50. Faza dikariotyczna (n+n) to etap, w którym w jednej komórce znajdują się dwa sprzężone jądra haploidalne – typowa dla workowców i podstawczaków.
51. W cyklu życiowym grzybów występują fazy haploidalna (n), diploidalna (2n) oraz dikariotyczna (n+n).
52. U sprzężniowców (np. mucor) rozmnażanie płciowe zachodzi przez gametangiogamię, w wyniku której powstaje zygosporangium z zygosporą.
53. Zygospora to komórka przetrwalna o grubej ścianie, powstająca po plazmogamii i kariogamii, zdolna przetrwać niekorzystne warunki.
54. W cyklu sprzężniowców dominuje faza haploidalna, a diploidalna ogranicza się do jąder w zygosporze.
55. U workowców po plazmogamii powstają strzępki dikariotyczne, które wytwarzają worki (askusy) zawierające zarodniki.
56. W jednym worku (askusie) powstaje osiem zarodników workowych (askospor) w wyniku kariogamii, mejozy i mitozy.
57. Hymenium to warstwa zarodnionośna, w której znajdują się worki lub podstawki – miejsce powstawania zarodników.
58. Przykłady workowców: smardz jadalny, trufla, kropidlak (Aspergillus).
59. U podstawczaków (np. pieczarka) zachodzi somatogamia, po której powstaje grzybnia wtórna (dikariotyczna) tworząca owocnik z hymenoforem.
60. Grzybnia pierwotna jest haploidalna i jednojądrowa, natomiast grzybnia wtórna – dikariotyczna i wieloletnia.
61. Hymenofor to część owocnika zawierająca hymenium; może być blaszkowaty (pieczarka) lub rurkowaty (borowik).
62. Przykłady podstawczaków: pieczarka, borowik, podgrzybek, muchomor.
63. Grzyby jako destruenci rozkładają martwą materię organiczną, zamykając obieg pierwiastków w ekosystemach.
64. W przemyśle spożywczym wykorzystuje się drożdże do fermentacji i pędzlaki do dojrzewania serów; w farmaceutycznym – do produkcji antybiotyków (penicylina, cefalosporyna) i białek leczniczych.
65. Grzyby pasożytnicze wywołują choroby: u roślin – sporysz (buławinka czerwona), rdza zbóż, u ludzi – grzybice skóry, drożdżyce (Candida), aspergilozy (Aspergillus).
66. Porosty to symbiotyczne organizmy zbudowane z grzyba (zwykle workowca) oraz zielenicy lub sinicy. Są autotroficzne, organizmy pionierskie, uczestniczą w procesie glebotwórczym, służą jako bioindykatory zanieczyszczeń powietrza, pokarm dla zwierząt (np. reniferów) oraz źródło lakmusu i substancji leczniczych.