Pytania powtórkowe do lekcji “Organizm człowieka jako całość”

1. Wymień pięć głównych poziomów organizacji ciała człowieka, zaczynając od najmniejszego elementu.
2. Dlaczego serce uznaje się za narząd, a nie za tkankę?
3. Podaj definicję homeostazy.
4. Podaj zakres wartości uznawanych za prawidłową temperaturę ciała człowieka.
5. Jakie są prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego krwi u dorosłego człowieka w spoczynku?
6. Podaj normę stężenia glukozy we krwi u człowieka wraz z poprawnymi jednostkami.
7. Jaki jest zakres prawidłowego pH krwi u człowieka i dlaczego nie można powiedzieć, że krew ma odczyn obojętny?
8. Wyjaśnij, dlaczego wzrost stężenia dwutlenku węgla we krwi powoduje obniżenie pH.
9. Na czym polega mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego i podaj przykład jego działania w organizmie człowieka.
10. Na czym polega mechanizm dodatniego sprzężenia zwrotnego i podaj dwa przykłady jego występowania.
11. Wymień elementy mechanizmu regulacji homeostatycznej.
12. Podaj przykłady efektorów w mechanizmach homeostatycznych.

Odpowiedzi

1. Komórka → tkanka → narząd → układ narządów → organizm
2. Serce składa się z kilku rodzajów tkanek (m.in. mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca, nabłonkowej i łącznej), dlatego jest narządem, a nie tkanką.
3. Homeostaza to zdolność organizmu do utrzymywania względnie stałych warunków środowiska wewnętrznego.
4. Prawidłowa temperatura ciała człowieka mieści się w zakresie 35,5–37°C.
5. Prawidłowe ciśnienie krwi u dorosłego w spoczynku wynosi około 120/80 mmHg.
6. Norma stężenia glukozy we krwi u człowieka wynosi 70–140 mg/dl (mg/100 cm³ krwi).
7. Prawidłowe pH krwi to 7,35–7,45, czyli środowisko lekko zasadowe. Nie można mówić, że krew ma odczyn obojętny, ponieważ pH 7 oznacza dokładnie odczyn obojętny, a krew ma pH nieco wyższe.
8. CO₂ rozpuszczony we krwi reaguje z wodą, tworząc kwas węglowy (H₂CO₃), który dysocjuje na jony H⁺ i HCO₃⁻. Wzrost stężenia jonów H⁺ powoduje obniżenie pH krwi.
9. Ujemne sprzężenie zwrotne polega na uruchamianiu mechanizmów, które przywracają parametr do wartości prawidłowej. Przykład: wzrost stężenia glukozy we krwi powoduje wydzielanie insuliny, która obniża stężenie glukozy do normy.
10. Dodatnie sprzężenie zwrotne polega na nasilaniu procesu, który je wywołał. Przykłady: skurcze macicy podczas porodu oraz laktacja u kobiet.
11. Elementy mechanizmu regulacji homeostatycznej to receptor (odbiorca sygnału), ośrodek kontroli (np. w mózgu lub rdzeniu kręgowym) oraz efektor (narząd wykonawczy, np. mięsień lub gruczoł).
12. Efektorami w mechanizmach homeostatycznych są mięśnie (np. mięśnie gładkie naczyń krwionośnych) i gruczoły (np. gruczoły potowe, trzustka).