Pierścienice to grupa organizmów, do której należą skąposzczety, pijawki oraz wieloszczety. Ich segmentowana budowa ciała i różnorodne funkcje biologiczne sprawiają, że odgrywają one kluczową rolę w ekosystemach, a także mają znaczenie dla człowieka. W tej lekcji omówimy ich budowę, rozmnażanie oraz znaczenie w przyrodzie i życiu człowieka.
Pierścienice charakteryzują się segmentowaną budową ciała. To znaczy, że ich ciało jest podzielone na liczne segmenty, które zawierają powtarzalne struktury. Powtarzalne mogą być części jak układ nerwowy, mięśnie i naczynia krwionośne. To cecha, która jest wyjątkowo przydatna w ich środowisku życia – zarówno w glebie, jak i w wodach.
W probówce poświęconej budowie tych organizmów omówimy budowę między innymi ich układu krwionośnego, pokarmowego, wydalniczego i innych ich części ciała. Pierścienice posiadają zamknięty układ krążenia, co oznacza, że krew krąży w zamkniętych naczyniach krwionośnych. Ten układ krążenia zapewnia im wydajność metaboliczną i sprawia, że są one dobrze przystosowane do życia w różnych środowiskach.
Ich układ pokarmowy jest również dobrze rozwinięty. Jest on otwarty, to znaczy, że pokarm trafia do otworu gębowego, przechodzi przez przełyk i żołądek, a następnie jest trawiony w jelicie, a niestrawione resztki pokarmu są wydalane przez odbyt.
Pierścienice posiadają także specjalny układ wydalniczy w postaci metanefrydiów, które filtrują płyny ustrojowe i usuwają zbędne produkty przemiany materii. Dzięki niemu organizmy te potrafią utrzymać równowagę osmotyczną.
Pomówimy także o rozmnażaniu pierścienic. Mogą one rozmnażać się zarówno płciowo, jak i bezpłciowo, w zależności od gatunku. Większość skąposzczetów i pijawek to obojnaki, co oznacza, że posiadają zarówno męskie, jak i żeńskie narządy rozrodcze. Wieloszczety natomiast są rozdzielnopłciowe, co oznacza, że istnieją osobniki męskie i żeńskie.
U skąposzczetów, takich jak dżdżownice, dochodzi do zapłodnienia krzyżowego, co oznacza, że dwa osobniki wymieniają się nasieniem, a jaja są składane w kokonie, gdzie następuje rozwój prosty – młode osobniki rozwijają się bez przechodzenia przez stadium larwalne. Pomówimy także o rozwoju pierścienic. U wieloszczetów występuje rozwój złożony, w którym po zapłodnieniu jaja rozwijają się larwy.
Niektóre gatunki pierścienic, szczególnie skąposzczety, mogą rozmnażać się także bezpłciowo, poprzez podział poprzeczny. Wyjaśnię Ci, jak one to robią.
Pierścienice odgrywają nieocenioną rolę w ekosystemach, szczególnie w utrzymaniu żyzności i struktury gleby. Dżdżownice są kluczowymi organizmami glebowymi – poprzez przemieszczanie się w glebie i jedzenie materii organicznej, napowietrzają glebę, co poprawia jej strukturę i umożliwia lepsze wchłanianie wody oraz składników odżywczych przez rośliny. Dzięki temu wspomagają wzrost roślin i przyczyniają się do utrzymania równowagi ekologicznej.
Pierścienice są również ważnym elementem łańcuchów pokarmowych. Dżdżownice stanowią pokarm dla wielu ptaków i małych ssaków, będąc kluczowym elementem diety wielu zwierząt. Wieloszczety, które zamieszkują głównie środowiska morskie, również pełnią funkcję drapieżników i stanowią pokarm dla innych organizmów.
Z kolei pijawki, choć kojarzone głównie z pasożytowaniem, mają zastosowanie w medycynie. Pijawki lekarskie wykorzystywane są w terapii niektórych schorzeń, a ich ślina zawiera hirudynę – substancję o działaniu przeciwzakrzepowym, która znajduje zastosowanie w leczeniu chorób związanych z krążeniem krwi.
Niemniej jednak, oczywiście ze względu na to, że są pasożytami pijawki mogą być szkodnikami w hodowlach ryb. Dowiesz się także o niektórych wieloszczetach, które posiadają jad, który może być groźny dla człowieka.
Zapraszam więc do poznawania też ciekawej grupy zwierząt!
Subskrybuj nasz kurs online, aby uzyskać dostęp do pełnej treści lekcji.
Jeśli jeszcze nie potrzebujesz subskrypcji, sprawdź koniecznie nasze przykładowe lekcje dostępne zupełnie za darmo!