Pytania powtórkowe do lekcji “Płazińce”

Odpowiedzi

1. Płazińce są trójwarstwowcami, czyli wykształcają trzy listki zarodkowe: ektodermę, endodermę i mezodermę.
2. Ciało płazińców ma symetrię dwuboczną, co oznacza, że można przez nie przeprowadzić tylko jedną oś symetrii. Taka budowa sprzyja wyodrębnieniu części głowowej i lepszemu odbieraniu bodźców ze środowiska.
3. Parenchyma to tkanka łączna mezodermalna, która wypełnia przestrzenie między narządami. Umożliwia transport substancji, dyfuzję tlenu i produktów przemiany materii, a także pełni funkcję szkieletu hydraulicznego, zastępując celomę.
4. Płazińce nie posiadają wtórnej jamy ciała (celomy) – ich ciało jest wypełnione parenchymą, dlatego uznaje się je za organizmy acelomatyczne.
5. Wśród płazińców występują formy wolnożyjące (np. wirki) oraz pasożytnicze (np. tasiemce i przywry), które bytują w ciałach innych organizmów.
6. Płazińce dzielimy na trzy główne grupy: wirki, przywry i tasiemce. Różnią się one m.in. trybem życia i budową ciała.
7. Wirki to wolnożyjące płazińce o nieczłonowanym ciele, wyposażonym w oczy, chemoreceptory, włoski czuciowe i nabłonek z rzęskami. Są dobrze przystosowane do aktywnego życia w wodzie.
8. Przywry prowadzą pasożytniczy tryb życia, mają nieczłonowane ciało oraz przyssawki, które umożliwiają im przytwierdzanie się do tkanek żywiciela.
9. Tasiemce różnią się od innych płazińców członowaną budową ciała – ich ciało składa się z wielu segmentów zwanych proglotydami, a na przedniej części (skoleksie) mają przyssawki lub haczyki.
10. Przystosowaniami tasiemców do pasożytnictwa są: płaski kształt ciała zwiększający powierzchnię chłonną, brak układu pokarmowego, mikrokosmki i glikokaliks ułatwiające pobieranie pokarmu i chroniące przed enzymami trawiennymi, obecność przyssawek i haczyków, oddychanie beztlenowe, słabo rozwinięte narządy zmysłów, obojnactwo i produkcja ogromnej liczby jaj.
11. Wolnożyjące płazińce oddychają tlenowo, natomiast pasożytnicze – beztlenowo, ponieważ żyją w środowisku ubogim w tlen, np. w jelitach żywiciela.
12. Wirki mają nabłonek z rzęskami i gruczołami śluzowymi, natomiast tasiemce posiadają syncytium pokryte glikokaliksem, co chroni je przed enzymami trawiennymi.
13. Rabdity to pręcikowate struktury u wirków, które wytwarzają śluz i pełnią funkcję ochronną, mogą też działać obezwładniająco na drapieżniki.
14. Układ pokarmowy płazińców rozpoczyna się otworem gębowym, prowadzi do gardzieli, a następnie do jelita przedniego i środkowego. Brakuje otworu odbytowego, dlatego niestrawione resztki wracają przez otwór gębowy.
15. U wirków trawienie jest dwuetapowe – najpierw zewnątrzkomórkowe w jelicie, a potem wewnątrzkomórkowe w komórkach jelita. Tasiemce nie mają układu pokarmowego i pobierają substancje odżywcze całą powierzchnią ciała.
16. Układ wydalniczy płazińców ma typ protonefrydialny, składa się z kanałów zakończonych komórkami płomykowymi, które umożliwiają osmoregulację i usuwanie produktów przemiany materii.
17. Komórki płomykowe zawierają pęczek wici, których ruch umożliwia przemieszczanie cieczy do otworów wydalniczych i usuwanie odpadów z organizmu.
18. Układ nerwowy płazińców ma typ pasmowy, zbudowany jest z parzystych zwojów nerwowych w części głowowej, pni nerwowych biegnących wzdłuż ciała oraz spoidł poprzecznych, co umożliwia szybką reakcję na bodźce.
19. Wirki mają dobrze rozwinięte narządy zmysłów: oczy (fotoreceptory), chemoreceptory, mechanoreceptory i statocysty. Pasożyty, takie jak tasiemce, mają narządy zmysłów zredukowane.
20. Rozwój prosty oznacza, że forma młodociana jest podobna do dorosłej. Rozwój złożony to taki, w którym występuje larwa różniąca się budową, sposobem odżywiania i środowiskiem życia.
21. Wirki rozwijają się prosto, natomiast przywry i tasiemce mają złożony rozwój z larwami.
22. Wirki rozmnażają się bezpłciowo (np. przez podział) i płciowo. Przywry i tasiemce rozmnażają się płciowo.
23. Zapłodnienie krzyżowe polega na połączeniu gamet od dwóch osobników, a samozapłodnienie – na połączeniu gamet pochodzących od tego samego osobnika.
24. Obojnaki mają jednocześnie męskie i żeńskie narządy rozrodcze, dzięki czemu mogą rozmnażać się nawet bez obecności drugiego osobnika.
25. Cykl bruzdogłowca szerokiego: z jaja w wodzie powstaje coracydium, które zjada oczlik (pierwszy żywiciel pośredni). Tam powstaje procerkoid, który po zjedzeniu przez rybę przekształca się w pleurocerkoid. Człowiek zjadając surową rybę staje się żywicielem ostatecznym.
26. Tasiemiec uzbrojony i nieuzbrojony: z jaja powstaje onkosfera, która trafia do mięśni świni lub krowy jako wągier. Człowiek, jedząc zakażone mięso, staje się żywicielem ostatecznym, gdzie tasiemiec dojrzewa i produkuje jaja.
27. Wągier to larwa tasiemca, która rozwija się w mięśniach żywiciela pośredniego i trafia do człowieka wraz z niedogotowanym mięsem.
28. Przystosowania tasiemców to: spłaszczone ciało, syncytium z glikokaliksem, brak układu pokarmowego, mikrokosmki, przyssawki i haczyki, oddychanie beztlenowe, słabe zmysły, obojnactwo i produkcja dużej liczby jaj.
29. Wirki wpływają na łańcuchy pokarmowe jako drapieżniki i ofiary. Pasożytnicze płazińce regulują liczebność populacji gospodarzy.
30. Płazińce wywołują choroby takie jak tasiemczyce, przywrzyce, bąblowica i difylobotrioza. Profilaktyka to gotowanie mięsa, higiena, unikanie kontaktu z kałem i mycie warzyw.
31. Mówimy, że pasożytami się zarażamy, a bakteriami, wirusami i grzybami się zakażamy.