Pytania powtórkowe do lekcji “Płazy”

Pytania

1. Jakie środowiska zamieszkują płazy i dlaczego?
2. Czym charakteryzuje się skóra płazów i jakie pełni funkcje?
3. Jakie elementy budowy zewnętrznej głowy płazów ułatwiają im życie w wodzie?
4. Czym płazy różnią się od innych kręgowców pod względem budowy klatki piersiowej?
5. Jakie cechy budowy kończyn umożliwiają płazom sprawne poruszanie się w różnych środowiskach?
6. U jakich płazów występuje ogon, a u jakich nie?
7. Z jakich części składa się czaszka płazów i jakie pełni funkcje?
8. Jak zbudowany jest kręgosłup płazów i co umożliwia im wykonywanie ruchów potakujących?
9. Jakie cechy układu pokarmowego płazów są charakterystyczne i jakie mają znaczenie?
10. W jaki sposób płazy oddychają i które narządy są za to odpowiedzialne?
11. Jak zbudowane jest serce płazów i jakie obiegi krwi występują w ich organizmach?
12. Jakie struktury ograniczają mieszanie się krwi w sercu płazów?
13. Jakie przystosowania narządów zmysłów umożliwiają płazom funkcjonowanie na lądzie?
14. Jaki typ nerek występuje u płazów i jaki związek ma to z oszczędzaniem wody?
15. W jaki sposób rozmnażają się poszczególne grupy płazów?
16. Co to jest neotenia i jaki gatunek płazów jest jej przykładem?
17. Jakie znaczenie ekologiczne mają płazy w przyrodzie?
18. Dlaczego płazy są uważane za bioindykatory?
19. W jaki sposób płazy mogą być wykorzystywane przez człowieka?
20. Jakie przystosowania anatomiczne i fizjologiczne umożliwiają płazom życie zarówno w wodzie, jak i na lądzie?
21. Jak płazy pobierają wodę i dlaczego to istotne?
22. Jak odżywiają się larwy płazów bezogonowych i jak wygląda ich otwór gębowy?
23. Na czym polega wentylacja jamy gębowo-gardzielowej?
24. Jakie grupy płazów wyróżniamy i jaka jest ich mnemotechnika?
25. Co oznacza mnemotechnika „żaba nigdy nie odmawia”?
26. Jaką rolę pełni błona bębenkowa i kosteczka słuchowa u płazów?
27. Jak płazy bezogonowe poruszają się po lądzie i w wodzie?
28. Jaką rolę pełni skóra w oddychaniu płazów i u jakich gatunków może całkowicie zastąpić płuca?

Odpowiedzi

1. Płazy żyją w środowiskach wilgotnych, ponieważ ich skóra przepuszcza wodę, a są zmiennocieplne, więc w niskich temperaturach zapadają w odrętwienie.
2. Skóra płazów jest cienka, bez łusek, nawilżana śluzem i pełni funkcje oddechowe, ochronne i hydrodynamiczne.
3. Głowa płazów jest płaska i szeroka, mają duże, wypukłe oczy z trzema powiekami, otwory nosowe i brak uszu zewnętrznych, a dźwięki odbierane są przez błonę bębenkową.
4. Płazy nie mają klatki piersiowej, ich żebra są zredukowane i nie łączą się z mostkiem.
5. Przednie kończyny mają cztery palce, a tylne pięć, są dłuższe i silniejsze. Błony pławne ułatwiają pływanie, szczególnie u żab.
6. Ogon występuje u płazów ogoniastych (np. traszki, salamandry), a brak ogona u bezogonowych (np. żaby). U kijanek ogon występuje przejściowo.
7. Czaszka płazów składa się z mózgoczaszki i trzewioczaszki, jest płaska, lekka, częściowo chrzęstna. Łuk gnykowy przekształca się w strzemiączko.
8. Kręgosłup płazów ma cztery odcinki, w tym jeden kręg szyjny (atlas). Czaszka łączy się z nim przez dwa kłykcie potyliczne, co umożliwia ruchy potakujące.
9. Zęby płazów są małe, przyrośnięte, służą do przytrzymywania zdobyczy. W połykaniu pomagają gałki oczne, które wciskają pokarm do gardzieli.
10. Oddychają przez płuca, skórę i nabłonek jamy gębowo-gardzielowej. Skóra musi być wilgotna, a płuca są mało wydajne.
11. Serce ma dwa przedsionki i jedną komorę. Występują dwa obiegi krwi: mały (płucny) i duży (ustrojowy).
12. Mieszanie się krwi ograniczają beleczki, blaszki w komorze serca i zastawka spiralna w stożku tętniczym.
13. Oczy mają trzy powieki i gruczoły nawilżające, ucho środkowe zawiera strzemiączko, a narząd Jakobsona odbiera bodźce smakowo-węchowe.
14. Nerki to pranercza, a produktem wydalanym jest mocznik, co pozwala oszczędzać wodę.
15. Ogoniaste: zapłodnienie wewnętrzne, bezogonowe: zewnętrzne, beznogie: wewnętrzne, często żyworodne.
16. Neotenia to osiąganie dojrzałości płciowej w stadium larwalnym, np. u aksolotla.
17. Płazy regulują liczebność bezkręgowców, są pokarmem dla wielu zwierząt, ograniczają komary i choroby.
18. Płazy są bioindykatorami, bo są wrażliwe na zanieczyszczenia i ich brak może wskazywać na zły stan środowiska.
19. Wykorzystywane w badaniach naukowych, produkcji leków, hodowlach konsumpcyjnych.
20. Skóra śluzowa, płuca, dwa obiegi krwi, silne kończyny, zmysły dostosowane do lądu, wydalanie mocznika – to wszystko umożliwia im życie w wodzie i na lądzie.
21. Płazy nie piją wody, lecz wchłaniają ją przez skórę, co jest ważne w środowisku lądowym.
22. Larwy bezogonowych żywią się zawiesiną organiczną i planktonem, a ich otwór gębowy otoczony jest zrogowaciałym naskórkiem.
23. Wentylacja jamy gębowo-gardzielowej polega na rytmicznym unoszeniu i opuszczaniu dna jamy, co umożliwia wymianę gazową przez nabłonek.
24. Grupy płazów: ogoniaste (np. salamandry), bezogonowe (np. żaby), beznogie (pełzające). Mnemotechnika: Ogon, Skok i Pełzanie.
25. „Żaba nigdy nie odmawia” – mnemotechnika przypominająca, że żaby mogą tylko kiwać głową (ruch potakujący), bo mają jeden kręg szyjny.
26. Błona bębenkowa odbiera dźwięki, a strzemiączko przenosi je do ucha wewnętrznego.
27. Na lądzie żaby skaczą, a salamandry pełzają, wyginając ciało. W wodzie ogon służy jako napęd.
28. Skóra jest stale nawilżana, bogato unaczyniona i może być jedynym narządem oddechowym, np. u salamander bezpłucnych.