Pytania powtórkowe do lekcji “Rośliny nagonasienne”

1. Jakie cechy budowy pozwalają zaliczyć rośliny nagonasienne do roślin nasiennych i naczyniowych?
2. Jakie elementy przewodzące budują drewno i łyko u nagonasiennych?
3. Jaką przemianę pokoleń obserwujemy u roślin nagonasiennych i które pokolenie dominuje?
4. Jakie organy tworzy sporofit nagonasiennych i co nowego pojawia się w ich budowie?
5. Czym jest kwiat u roślin nagonasiennych i z czego się składa?
6. Co oznacza, że zalążki nagonasiennych są „nagie”?
7. Jakie struktury wchodzą w skład szyszki żeńskiej i gdzie znajdują się zalążki?
8. W jaki sposób gametofit męski nagonasiennych dotarł do gametofitu żeńskiego mimo braku ruchliwych plemników?
9. Czym różnią się komórki plemnikowe od plemników?
10. Jakie procesy prowadzą do powstania nasienia u nagonasiennych?
11. Jakie są główne elementy budowy nasienia roślin nagonasiennych i z jakich tkanek powstają?
12. Jak przystosowane są liście roślin iglastych do życia w warunkach suszy?
13. Co to znaczy, że roślina jest zimozielona i jakie ma to znaczenie ekologiczne?
14. Jak zbudowany jest gametofit żeński i jakie pełni funkcje?
15. Jakie etapy zachodzą podczas powstawania gametofitu żeńskiego u sosny zwyczajnej?
16. Jak przebiega rozwój gametofitu męskiego i jakie komórki zawiera dojrzałe ziarno pyłku?
17. Czym jest łagiewka pyłkowa i jaką pełni funkcję?
18. W jaki sposób odbywa się zapylenie u roślin nagonasiennych?
19. W jaki sposób rośliny nagonasienne osiągają niezależność zapłodnienia od wody?
20. W jaki sposób nasiona nagonasiennych są rozsiewane?
21. Co wyróżnia szyszki cisa i jałowca na tle typowych szyszek iglastych?
22. Jakie klasy roślin nagonasiennych wyróżniamy współcześnie i czym się różnią?
23. Jakie cechy budowy mają nagonasienne drobnolistne, a jakie wielkolistne?
24. Jakie znaczenie gospodarcze mają rośliny iglaste?
25. Dlaczego nasiona miłorzębu nie są chętnie sadzone w miastach?
26. Jakie zastosowania lecznicze mają niektóre rośliny nagonasienne?
27. Co to jest kosodrzewina i jakie ma znaczenie dla środowiska?
28. W jaki sposób łuski nasienne chronią nasiona?
29. Z jakich elementów powstaje nasiono u roślin nagonasiennych i które są haploidalne, a które diploidalne?
30. Jak wygląda pełen cykl rozwojowy sosny zwyczajnej – od zapylenia do kolejnego pokolenia sporofitu?

Odpowiedzi

1. Nagonasienne należą do roślin nasiennych, bo wytwarzają nasiona, oraz do naczyniowych, bo mają wiązki przewodzące (drewno i łyko).
2. Drewno zbudowane jest z cewek, a łyko z komórek sitowych.
3. U nagonasiennych występuje heteromorficzna przemiana pokoleń z dominacją sporofitu.
4. Sporofit tworzy korzeń, łodygę i liście, często z przyrostem wtórnym, oraz kwiaty – przekształcone pędy generatywne.
5. Kwiat to przekształcony pęd z sporofilami (liśćmi zarodnionośnymi) i liśćmi płonnymi.
6. Zalążki są nagie, bo nie są osłonięte zalążnią – leżą bezpośrednio na łuskach nasiennych.
7. Szyszka żeńska zawiera łuski nasienne (makrosporofile) i łuski wspierające; u podstawy łuski nasiennej znajdują się zalążki.
8. Gametofit męski (ziarno pyłku) tworzy łagiewkę pyłkową, która transportuje komórki plemnikowe do rodni.
9. Plemniki mają wić i zdolność ruchu, a komórki plemnikowe są nieruchome i transportowane biernie.
10. Zapłodnienie → zygota → zarodek; zalążek → nasiono (z łupiną i bielmem pierwotnym).
11. Nasiono: łupina (diploidalna), bielmo pierwotne (haploidalne), zarodek (diploidalny).
12. Liście iglaste mają zredukowaną blaszkę, grubą skórkę i mało aparatów szparkowych – ograniczają transpirację.
13. Zimozielone – nie zrzucają liści zimą, co pozwala na ograniczenie strat i szybsze rozpoczęcie fotosyntezy.
14. Gametofit żeński to bielmo pierwotne z rodniami – magazynuje pokarm i wytwarza komórki jajowe.
15. Makrospora powstaje w zalążku z komórki macierzystej → mitozy → gametofit żeński → rodnie z komórkami jajowymi.
16. Mikrospora → ziarno pyłku (gametofit męski): komórka wegetatywna, generatywna, przedroślowe, pęcherze lotne.
17. Łagiewka pyłkowa – twór gametofitu męskiego, transportuje komórki plemnikowe do komórki jajowej.
18. Ziarna pyłku są unoszone przez wiatr i trafiają na okienko zalążka → zapylenie.
19. Dzięki łagiewce zapłodnienie może zajść bez udziału wody – uniezależnienie od środowiska wilgotnego.
20. Nasiona są rozsiewane przez wiatr (wiatrosiewność) – często mają skrzydełka (np. sosna).
21. Szyszki cisa i jałowca są mięsiste i kolorowe, przypominają owoce, służą do rozsiewania przez zwierzęta.
22. Klasy: iglaste, miłorzębowe, sagowce, gniotowce – różnią się budową, liśćmi i środowiskiem życia.
23. Drobnolistne: iglaste i miłorzęby – małe liście, zdrewniałe łodygi; wielkolistne: sagowce i gniotowce – duże liście.
24. Rośliny iglaste to ważne źródło drewna, żywicy, tlenu, materiałów budowlanych i papierniczych.
25. Miłorzęby żeńskie mają nasiona z osnówką o nieprzyjemnym zapachu, dlatego unika się ich sadzenia.
26. Miłorząb – leki poprawiające pamięć; cis – taksol stosowany w leczeniu nowotworów; sosna – witaminy, olejki.
27. Kosodrzewina stabilizuje zbocza i wydmy – chroni przed erozją, lawinami, osuwaniem się ziemi.
28. Łuski nasienne chronią nasiona przed wysychaniem, zniszczeniem i zjedzeniem przez zwierzęta.
29. Łupina – diploidalna, z osłonki zalążka; bielmo – haploidalne, z gametofitu żeńskiego; zarodek – diploidalny, z zygoty.
30. Zapylenie → łagiewka → zapłodnienie → zarodek → nasiono → kiełkowanie → sporofit → szyszki → nowe gametofity → powtórka cyklu.