Pytania powtórkowe do lekcji “Układ moczowy”

Pytania

1. Na czym polega proces wydalania i jakie produkty przemiany materii są w ten sposób usuwane?
2. Czym różni się wydalanie od defekacji i wydzielania?
3. Jakie są główne funkcje układu moczowego?
4. Z jakich elementów składa się układ moczowy człowieka?
5. Jaką funkcję pełnią nerki w układzie moczowym?
6. Jaką rolę pełnią moczowody?
7. Jakie funkcje ma pęcherz moczowy i jaka tkanka go wyściela?
8. Czym charakteryzuje się nabłonek przejściowy?
9. Jak zbudowana jest ściana pęcherza moczowego?
10. Jaką dodatkową funkcję pełni cewka moczowa u mężczyzn?
11. Jakie warstwy budują nerkę?
12. Co znajduje się w korze, a co w rdzeniu nerki?
13. Jaką funkcję pełnią słupy nerkowe?
14. Co to są piramidy nerkowe i jakie struktury z nimi współpracują?
15. Jaka jest podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna nerki?
16. Z jakich części składa się ciałko nerkowe?
17. Czym jest sieć dziwna i jakie ma znaczenie w filtracji?
18. Z jakich odcinków składa się kanalik nerkowy?
19. Gdzie w nefronie zachodzi filtracja?
20. Jakie substancje mogą przechodzić do moczu pierwotnego w procesie filtracji?
21. Ile moczu pierwotnego powstaje dziennie?
22. Na czym polega resorpcja obowiązkowa i gdzie zachodzi?
23. Jakie substancje są wchłaniane zwrotnie w kanaliku krętym I rzędu?
24. Jakie substancje mogą być wydzielane (sekrecja) w kanaliku I rzędu?
25. Na czym polega działanie ramienia zstępującego i ramienia wstępującego pętli Henlego?
26. Czym różni się resorpcja obowiązkowa od nieobowiązkowej?
27. Gdzie zachodzi resorpcja nieobowiązkowa i od czego zależy?
28. Jaki jest procentowy skład moczu ostatecznego?
29. Jakie są główne organiczne składniki moczu ostatecznego?
30. Gdzie powstaje mocznik i dlaczego cykl mocznikowy jest kosztowny energetycznie?
31. Jaka jest rola mocznika w gospodarce wodnej organizmu?
32. Jaką funkcję pełni renina i jak działa układ RAA (renina-angiotensyna-aldosteron)?
33. W jakich warunkach nerki wydzielają erytropoetynę i jaka jest jej funkcja?
34. Jak wazopresyna wpływa na zagęszczenie moczu?
35. Jak działa aldosteron na kanaliki nerkowe?
36. Jaką rolę pełni parathormon w gospodarce wapniowej?
37. Jak działa odruch wydalania moczu i jakie ośrodki nerwowe w nim uczestniczą?
38. Jakie są podstawowe zasady higieny układu moczowego?
39. Jakie parametry można ocenić w badaniu ogólnym moczu?
40. Jakie zmiany w moczu mogą świadczyć o chorobach wątroby?
41. Co oznacza obecność białka w moczu?
42. Jakie znaczenie ma obecność glukozy w moczu?
43. Jakie znaczenie ma obecność erytrocytów i leukocytów w moczu?
44. Jakie badania obrazowe można wykorzystać do diagnostyki układu moczowego?

Odpowiedzi

1. Wydalanie polega na usuwaniu z organizmu zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii, głównie związków azotowych.
2. Defekacja to usuwanie niestrawionych resztek pokarmu, a wydzielanie to uwalnianie substancji przez komórki, np. hormonów czy enzymów.
3. Funkcje układu moczowego to wydalnicza, osmoregulacyjna i wewnątrzwydzielnicza.
4. Układ moczowy tworzą nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa.
5. Nerki filtrują osocze, usuwają zbędne produkty przemiany materii i wytwarzają mocz.
6. Moczowody odprowadzają mocz z nerek do pęcherza.
7. Pęcherz moczowy magazynuje mocz, a jego ścianę wyścieła nabłonek przejściowy.
8. Nabłonek przejściowy zmienia grubość i wygląd w zależności od wypełnienia pęcherza, co zapewnia jego rozciągliwość.
9. Ściana pęcherza zbudowana jest z warstwy mięśni gładkich oraz najbardziej zewnętrznie z przydanki lub błony surowiczej.
10. U mężczyzn cewka moczowa pełni również funkcję przewodu nasiennego.
11. Nerka składa się z kory i rdzenia nerkowego.
12. W korze znajdują się ciałka nerkowe i kanaliki proksymalne i dystalne, a w rdzeniu pętle Henlego, piramidy, kielichy i miedniczka nerkowa.
13. Słupy nerkowe to fragmenty kory wnikające w rdzeń między piramidy.
14. Piramidy nerkowe zawierają kanaliki i przewody zbiorcze; mocz z nich spływa do kielichów nerkowych.
15. Podstawową jednostką jest nefron.
16. Ciałko nerkowe składa się z kłębuszka nerkowego i torebki Bowmana.
17. Sieć dziwna to układ, gdzie tętniczka doprowadzająca → naczynia włosowate → tętniczka odprowadzająca; wywołuje wysokie ciśnienie w kłębuszku.
18. Kanalik nerkowy składa się z kanalika krętego I rzędu, pętli Henlego i kanalika krętego II rzędu.
19. Filtracja zachodzi w torebce Bowmana.
20. Do moczu pierwotnego przechodzą woda, jony, glukoza, aminokwasy, witaminy, mocznik i kwas moczowy.
21. Powstaje około 150–180 litrów moczu pierwotnego dziennie.
22. Resorpcja obowiązkowa zachodzi w kanaliku I rzędu i obejmuje zwrotne wchłanianie potrzebnych substancji.
23. Resorbowane są woda, sole mineralne, glukoza, aminokwasy i witaminy.
24. Wydzielane są m.in. jony H+, NH₄⁺, kreatynina, leki.
25. Ramię zstępujące – przepuszczalne dla wody, nie dla jonów; ramię wstępujące – przepuszczalne dla jonów, nie dla wody.
26. Obowiązkowa – zachodzi zawsze, nieobowiązkowa – zależy od potrzeb organizmu.
27. Resorpcja nieobowiązkowa zachodzi w kanaliku II rzędu i kanalikach zbiorczych, zależy od działania hormonów.
28. 96% wody, 1,5% soli mineralnych, 2,5% związków organicznych.
29. Mocznik, kwas moczowy, kreatynina, urobilinogen.
30. Mocznik powstaje w wątrobie w cyklu mocznikowym, który zużywa dużo ATP.
31. Dzięki mocznikowi organizm może wydalać mniejsze objętości bardziej stężonego moczu, oszczędzając wodę.
32. Renina inicjuje przemianę angiotensynogenu do angiotensyny I → II, która zwęża tętniczkę odprowadzającą, podnosi ciśnienie i stymuluje wydzielanie aldosteronu.
33. Erytropoetyna wydzielana jest przy niedotlenieniu i pobudza erytropoezę w szpiku kostnym.
34. Wazopresyna (ADH) zwiększa zwrotne wchłanianie wody i zagęszcza mocz.
35. Aldosteron zwiększa zwrotne wchłanianie jonów Na+, co podnosi ciśnienie krwi.
36. Parathormon zwiększa resorpcję zwrotną Ca²⁺ w kanalikach nerkowych i uwalnianie wapnia z kości.
37. Rozciąganie pęcherza pobudza mechanoreceptory, które wysyłają sygnał do ośrodka w rdzeniu kręgowym; kontrolę sprawuje też kora mózgu.
38. Higiena: codzienna higiena, luźna bielizna, unikanie wychłodzenia, regularne opróżnianie pęcherza, dieta uboga w sól i wapń, picie odpowiedniej ilości płynów.
39. Ocenia się barwę, przejrzystość, zapach, ciężar właściwy, pH, obecność białka, glukozy, bilirubiny, urobilinogenu, erytrocytów, leukocytów i bakterii.
40. Podwyższony urobilinogen lub bilirubina mogą świadczyć o chorobach wątroby.
41. Białkomocz świadczy o uszkodzeniu nerek.
42. Glukoza w moczu oznacza najczęściej cukrzycę.
43. Erytrocyty w moczu = krwiomocz, uszkodzenie nerek; leukocyty = leukocyturia, zakażenie układu moczowego.
44. Diagnostyka obrazowa: USG, urografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny.