Wodorosole

To ja oraz stalaktyty i stalagmity w jednej z greckich jaskiń 🙂 Widok niesamowity! Zastanawiacie się jak powstają takie cuda natury? I dlaczego wspominam o nich w lekcji na temat wodorosoli? Zaraz się tego dowiecie!

Wodorosole, a sole

Tytułem wstępu, wodorosole różnią się od soli zwykłych tym, że w ich strukturze “uwięziony jest” atom lub atomy wodoru pochodzące od kwasu wieloprotonowego. Skąd one się biorą w wodorosolach, opowiem Ci w jednej z probówek. Tymczasem wróćmy do stalaktytów i stalagmitów.

Stalaktyty i stalagmity – co mają z nimi wspólnego wodorosole?

Stalaktyty to te duże sople zwisające nad moją głową. Powstają one w wyniku wytrącania się kryształów węglanu wapnia, czyli substancji o wzorze CaCO₃, z wody kapiącej ze skalnych szczelin. Generalnie początek stalaktytu to kropla zmineralizowanej wody. Jednakże skąd ona się bierze?

Chodzi o to, że dwutlenek węgla zawarty w powietrzu rozpuszczając się w wodzie deszczowej tworzy roztwór kwasu węglowego. Ten z kolei przyspiesza proces roztwarzania głównego składnika skał wapiennych – węglanu wapnia. W wyniku tej reakcji powstaje wodorosól o nazwie wodorowęglan wapnia. Te procesy można zilustrować poniższymi równaniami reakcji:

CO₂ + H₂O -> H₂CO₃

H₂CO₃ + CaCO₃ -> Ca(HCO₃)₂

Wodorosole są z reguły bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie. I to właśnie jedna z tych wodorosoli – wodorowęglan wapnia rozpuszczony w wodzie, krąży wraz z nią i sączy się przez skały.

Gdy natrafi na skalną pustkę czyli np. jaskinię, dochodzi do wytrącenia się z tego roztworu substancji o wzorze CaCO₃, czyli węglanu wapnia. Przebiega zatem reakcja odwrotna do zapisanej powyżej:

Ca(HCO₃)₂ -> CaCO₃ + H₂O + CO₂

Wypadający z roztworu krystalizujący węglan wapnia, w postaci minerału o nazwie kalcyt, tworzy szatę naciekową jaskini.

Stalagmity natomiast są naciekami jaskiniowymi, które narastają od dna jaskini krasowej. Powstają w miejscu, w którym spada kropla zmineralizowanej wody zawierającej wodorowęglan wapnia. Wstrząsy takie jak upadek kropli na ziemię, przyspieszają wytrącanie się kryształów węglanu wapnia. Co ciekawe, stalagmity najczęściej są dokładnie pod stalaktytami, a wraz z upływem czasu dochodzi do ich połączenia w jedną “kolumnę”.

Dlaczego warto zagłębić się w lekcję o wodorosolach?

Wodorosole są związkami, których znajomość pozwala zrozumieć wiele ciekawych zjawisk chemicznych. Dlatego po przerobieniu tej lekcji, będziesz już wiedział z czego się składa osad w czajniku i jak się go pozbyć. Dowiesz się również co wspólnego mają wodorosole z pieczeniem ciasta.

Wiem, wiem – ciekawe! Nie przedłużając, zapraszam do oglądania 🙂 Filmy i zadania czekają już na Ciebie w probówkach.