13 sprawdzonych sposobów na motywowanie się do nauki
Czy znasz to uczucie, kiedy wiesz, że powinieneś się uczyć, ale nie możesz się za to wziąć? Od nauki odciągają Cię inne obowiązki, wpisy znajomych na Instagramie, a generalnie to za godzinę jesteś umówiony, więc nawet nie opłaca się brać za naukę? Chciałoby się wtedy powiedzieć:
„…żeby mi się tak chciało, jak mi się nie chce”.
Kubuś Puchatek
Mam dla Ciebie dwie wiadomości: dobrą i złą. Zła jest taka, że dopadła Cię prokrastynacja, a dobra – że na szczęście „to się leczy” 🙂
To niemalże epidemia, na którą nikt nie jest odporny – nawet my. Dlatego mega ważne jest, żeby wiedzieć, jak sobie z nią radzić! W dzisiejszym wpisie podam Ci 13 skutecznych sposobów, które pomagają mi zmotywować się do pracy i nauki!
A jeśli chodzi o naukę, mam w tym spore doświadczenie. Nie tylko od lat uczę chemii innych, ale (o czym być może już wiesz) prowadzę też kanał Okiem Chemika na YouTube. Przygotowywanie każdego odcinka to przede wszystkim dogłębne poznanie i zrozumienie tematu – czyli nauka w czystej postaci. No ale teraz przejdźmy do moich sposobów na zmotywowanie się do nauki!
Pamiętaj, że każdy z nas jest inny Dlatego w tym artykule przedstawię aż 13 różnych metod, które pomogą Ci zmotywować się do nauki. Jest więc z czego wybierać. Sprawdź, które są najskuteczniejsze dla Ciebie!
Sposób 1: 10 minut na naukę
Brzmi banalnie, ale wbrew pozorom to jeden z najskuteczniejszych sposobów. Myśląc o nauce, większość z nas planuje poświęcenie na nią całego wieczora albo przynajmniej 2–3 godzin, a to często demotywuje. Zresztą nic dziwnego, ponieważ:
Twój mózg jest leniwy – i ma to sens!
Europejczycy dopiero od kilkudziesięciu lat żyją w dobrobycie, natomiast tysiące lat ewolucji i ograniczonego dostępu do jedzenia wykształciły w nas mechanizmy, które pomagają nam oszczędzać energię. Mózg jest jednym z organów, które pochłaniają jej najwięcej, dlatego wypracowaliśmy system jej oszczędzania, współcześnie zwany prokrastynacją. Dlatego czujemy naturalny opór wobec długich i “energochłonnych” czynności takich jak nauka!
Znacznie łatwiej zmotywować się do nauki, jeśli planujesz poświęcić na nią dosłownie chwilę – a mały krok naprzód w Twoich przygotowaniach jest znacznie lepszy niż stanie w miejscu!
Doskonale pomoże Ci w tym formuła naszego kursu, czyli lekcje podzielone na 5–15-minutowe pigułki wiedzy, które nazwaliśmy probówkami. Zresztą możesz to sprawdzić sam, korzystając z jednej z naszych bezpłatnych lekcji przykładowych.
Ponadto podzielenie materiału na mniejsze fragmenty pomaga w nauce. Według badań ten sposób uczenia się jest o 36% bardziej skuteczny niż długie lekcje! Linki do badań na temat skutecznych metod nauki znajdziesz na końcu tego artykułu.
Oczywiście swój cel możesz sformułować także nieco inaczej, np. załóż, że zrobisz 1 albo 2 zadania. Nie brzmi to już tak strasznie, prawda? W tym celu możesz skorzystać z naszej bazy zadań – po bezpłatnej rejestracji uzyskasz dostęp do [ile_zadan access=”10″] bezpłatnych zadań, podzielonych tematycznie i według poziomu trudności!
Sposób 2: Mózg nie lubi rzeczy niedokończonych
W poprzedniej metodzie jest jeszcze jeden haczyk. Mianowicie: nauka wciąga! Jak już zaczniesz, znacznie łatwiej będzie Ci się zmotywować do zrobienia kilku kolejnych zadań. Nawet nie zauważysz, kiedy przekroczysz założony przez siebie plan!
Wynika to z faktu, że mózg nie lubi rzeczy niedokończonych – jeśli już coś zaczniesz, Twój mózg zmotywuje Cię do kontynuowania. To takie trochę hackowanie mózgu 🙂
Sposób 3: Dyktafon
Święty Graal wszystkich uczących się: metoda, która pozwala otworzyć książkę i zająć się czymś innym, a wiedza w magiczny sposób zacznie przepływać z niej prosto do naszego mózgu.
Cóż, niestety to nie działa, ale dzięki technologii mamy całkiem niezłą alternatywę, skuteczną szczególnie wtedy, kiedy musimy coś zapamiętać. Wystarczy, że nagrasz sobie te informacje na dyktafon, a potem będziesz odtwarzać te głosowe notatki, robiąc coś innego: np. podczas sprzątania, biegania, jazdy na rowerze czy jakiegokolwiek innego zajęcia, które w większym stopniu angażuje Twoje ciało niż umysł.
Pamiętaj, że całkiem dobry dyktafon jest teraz w każdym telefonie!
Jeśli uczysz się chemii, możesz w ramach powtórki słuchać naszych lekcji na maturawpr.pl. Oczywiście nie widzisz wtedy materiałów pokazanych w filmie, ale jest to świetny sposób na powtórkę i utrwalenie wiedzy.
Sposób 4: Testuj swoją wiedzę!
Nie nauczysz się jeździć na rowerze, jeśli nigdy na niego nie wsiądziesz! Tak samo nauka bez praktyki nie jest zbyt skuteczna – zresztą mamy na to dowody naukowe.
Uczniowie, którzy nie wykorzystują wiedzy w praktyce, zapamiętują mniej niż 30% materiału!
Szkoda czasu na taką naukę, dlatego megaważne jest, abyś po każdej partii materiału zastosował ją w praktyce. Jak? W naszym kursie pod prawie każdą 5–10-minutową probówką znajdziesz kilka zadań, które pozwolą Ci przetestować swoją wiedzę. Świetną metodą jest też robienie wszelkiego rodzaju quizów.
Uchylimy tu rąbka tajemnicy: już niedługo w naszym kursie pojawią się także QUIZY, które pomogą Ci w nauce!
Efekt?
Według badań wykorzystywanie wiedzy w praktyce poprawia zapamiętywanie o 30%!
Sposób 5: Pomidor!
To sprawdzona metoda, wykorzystywana przez setki menadżerów w międzynarodowych korporacjach – a my wiemy, jak zrobić z niej świetną zabawę 🙂
Metoda pomidora (zwana też „Pomodoro”) polega na podzieleniu swojego czasu na sekcje, które poświęcasz na pracę, i takie przeznaczone na odpoczynek. Zazwyczaj jest to 25 minut pracy, po których przyznajesz sobie 5 minut przerwy. Po 4 takich cyklach (czyli pod 2 godzinach) wyznaczasz sobie dłuższą przerwę, trwającą 25–30 minut.
A teraz najważniejsze: podczas pracy w 100% skupiasz się na nauce! Nie odpowiadasz na wiadomości, nie sprawdzasz fejsa , nie patrzysz na drzewa za oknem. Oczywiście polecamy patrzenie na drzewa co jakiś czas, działa to dobrze na wzrok, a poza tym zieleń pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie – ale po to właśnie masz przerwy!
Jak mierzyć ten czas? Twórca tej metody, Francesco Cirillo, korzystał z plastikowego pomidora, który służył do odmierzania czasu w kuchni. Nam natomiast pomoże w tym technologia: w App Store / Play Store znajdziesz dziesiątki aplikacji, które ułatwią Ci korzystanie z tej metody. Wystarczy że wpiszesz w wyszukiwarkę: „Pomodoro”.
Jak urozmaicić sobie tę metodę?
Jeśli bliski Twojemu sercu jest sowiecki kult pracy, bardzo fajną aplikacją do pomodoro jest Productivity Challenge Timer (dostępny na iOS i Androida). W miarę postępów w korzystaniu z tej metody zdobywasz kolejne poziomy i odznaki, podobnie jak w grze komputerowej.
Możesz nagradzać się za pomidory, które udało Ci się ukończyć bez rozpraszania się w międzyczasie, np. za każde 20 ukończonych pomidorów kup sobie bilet do kina. Warto to przegadać z rodzicami 🙂
Sposób 6: Zrób z nauki grę!
Ludzie dzielą się na takich, którzy lubią gry, takich, którzy tego jeszcze nie wiedzą, i na tych smutnych. Serio!
Nie mówimy tu tylko o grach komputerowych, ale też o planszówkach, grach karcianych itd. Zresztą większość najstarszych gier planszowych (np. szachy) powstała nie tylko dla rozrywki, ale też jako metoda pomagająca w nauce strategii. To właśnie dlatego nazwy figur szachowych nawiązują do wojskowości.
Świetną metodą nauki są fiszki (które także znajdziesz w naszym kursie) albo proste gry. Możesz np. umówić się ze znajomymi na mały teleturniej 🙂
Idąc o krok dalej, możesz przetestować aplikację Habitica (na iOS i Androida). Jest to gra RPG, w którą gra się, wykonując zadania w prawdziwym życiu i pielęgnując dobre nawyki. Adam np. nagradzał się w ten sposób za spacery z psem :-). Korzystając z niej, możesz nagradzać się także za naukę – przykładowo za każdego zrobionego pomidora!
Sposób 7: Ucz innych
Jeżeli nie potrafisz czegoś prosto wyjaśnić, to znaczy, że niewystarczająco to rozumiesz.
Albert Einstein
Ten słynny (i niesamowicie trafny!) cytat z Alberta Einsteina ma drugie dno. Konkretniej: uczenie innych jest najlepszą metodą na zweryfikowanie, czy naprawdę rozumiesz materiał.
Tłumacząc innym jakieś zagadnienie, od razu zauważysz, w których obszarach czujesz się niepewnie. Dodatkowo druga osoba będzie Ci zadawać pytania, co także może wskazać Ci braki w wiedzy.
Możesz w tym celu wykorzystać swoich kolegów, rodzeństwo albo nawet rodziców! Pomogą Ci też komentarze pod każdym materiałem naszego kursu. Możesz w nich zweryfikować, czy dobrze rozumiesz materiał, a także zobaczyć pytania, jakie zadawali inni kursanci.
Na koniec: możesz po prostu powtarzać wszystko na głos, jakbyś tłumaczył materiał komuś innemu – to też działa!
Sposób 8: Trenuj jak sportowiec – plan treningowy
Przygotowania do matury mają wiele wspólnego z przygotowywaniem się do zawodów. Niezależnie od tego, czy trenujemy nasz umysł, czy ciało, jest kilka metod ze świata sportu, które warto wykorzystać. Przede wszystkim sporządź swój plan treningowy, czyli wpisz sobie naukę do kalendarza. Nie tylko pozwoli Ci to zaplanować czas, ale to znowu takie małe hackowanie mózgu. Mając naukę zaplanowaną, podświadomie będziesz chciał zrealizować swoje założenia i będziesz miał swojego rodzaju poczucie winy, jeśli ich nie wykonasz. Jeśli natomiast nie masz planu, kolejne dni będą po prostu leciały, a Ty wciąż nie weźmiesz się do nauki.
Sposób 9: Trenuj jak sportowiec – wizualizacja
W osiąganiu celów, czy to sportowych, czy życiowych, podstawą jest motywacja. Dlatego jedną z najbardziej skutecznych metod w psychologii sportu są wizualizacje. Poświęć codziennie kilka minut na myślenie o tym, jak będzie wyglądało Twoje życie, jeśli osiągniesz sukces na maturze. Pomyśl, jak będziesz się czuć, mówiąc o świetnym wyniku rodzinie, jak będą Ci gratulować, jeśli dostaniesz się na upragnione studia. Wyobraź sobie, jak później kończysz studia z wyróżnieniem i zaczynasz wymarzoną pracę. Być może ratujesz życia jako lekarz, pracujesz nad nowymi lekami na ciężkie choroby albo pomagasz zwierzętom we własnej klinice weterynaryjnej. Myślę, że już doskonale czujesz, że samo myślenie o tym daje Ci motywacyjnego kopa. Jednak aby to osiągnąć, musisz jeszcze dużo zrobić.
Pierwszym krokiem jest przygotowanie się do matury. Teraz już jednak wiesz, po co to robisz. Dzięki temu nie tylko łatwiej będzie Ci się wziąć za naukę, ale będzie ona też efektywniejsza!
Sposób 10: Trenuj jak sportowiec – wypoczynek
Każdy dobry trener powie Ci, że wypoczynek jest równie ważny jak trening. To podczas wypoczynku zmęczony organizm adaptuje się do obciążenia i wzmacnia. Trening bez wypoczynku natomiast prowadzi wyłącznie do osłabienia, chorób i urazów.
Tak samo w nauce – aby uczyć się skutecznie, musisz zadbać o odpowiedni odpoczynek. Będziesz popełniać mniej błędów, sprawniej rozwiązywać zadania i łatwiej będzie Ci się skoncentrować. Dlatego porządnie się wyśpij, znajdź czas na spacer albo sport i zaplanuj naukę na tę porę dnia, kiedy idzie Ci ona najlepiej.
Pamiętaj, że zawody zazwyczaj wygrywa nie ten, kto trenuje najwięcej, ale ten, kto trenuje najmądrzej i najefektywniej!
Sposób 11: Trenuj jak sportowiec – cele
Każdy sportowiec wyznacza sobie cele – i nie chodzi tu tylko o te długoterminowe, jak wygrana w Tour de France, ale także o cele pośrednie, które mają go doprowadzić do tej upragnionej wygranej. Dobrze określone cele spełniają kilka ważnych zadań:
- pozwalają Ci stwierdzić, czy jesteś na dobrej drodze do osiągnięcia celów długoterminowych (matura, dostanie się na studia itd.),
- ich realizowanie daje Ci pozytywnego kopa,
- jeśli nie uda Ci się ich osiągnąć w terminie, wiesz, nad czym musisz popracować.
Jak dobrze określić cele pośrednie?
Dobre określanie celów opiera się na zasadzie SMART, czyli akronimu od „Specific, Measurable, Attainable, Relevant, Time-bound”, co oznacza że każdy z określonych przez nas celów powinien być:
- konkretny, czyli musisz jasno wiedzieć, co chcesz osiągnąć i po co to robisz,
- mierzalny, abyś mógł jednoznacznie stwierdzić, czy udało Ci się go osiągnąć, czy nie,
- osiągalny (ale nie za łatwy) – nie demotywuj się nieosiągalnymi celami, ale niech będą na tyle trudne, aby ich osiągnięcie wymagało od Ciebie pracy,
- istotny, czyli stanowić znaczący krok na drodze do osiągania celów długoterminowych,
- ograniczony czasowo, czyli musisz określić termin, w którym chcesz go zrealizować. Pomoże Ci to w walce z prokrastynacją i odkładaniem wszystkiego na później.
Dlatego w przypadku matury z chemii Twój zestaw celów może wyglądać następująco:
- Cel pośredni 1: ukończyć wszystkie probówki kursu Chemia w probówce z chemii obliczeniowej do 29 lutego,
- Cel pośredni 2: zrobić 400 zadań z bazy zadań do 22 marca,
- Cel pośredni 3: 29 marca rozwiązać zeszłoroczną maturę na przynajmniej 70%,
- Cel pośredni 4: 19 kwietnia rozwiązać zeszłoroczną maturę poprawkową na przynajmniej 85%,
- Cel pośredni 5: 1 maja rozwiązać maturę sprzed 2 lat na przynajmniej 95%,
- Cel długoterminowy: osiągnąć na maturze z chemii 11 maja wynik powyżej 90%.
Zauważ, że każdy cel pośredni spełnia założenia SMART i jest naturalnym krokiem na drodze do osiągnięcia kolejnego. Terminy wykonania ułożone są natomiast tak, abyś po osiągnięciu każdego z tych celów mógł przygotować się do wejścia na wyższy poziom, konieczny do realizacji kolejnego. Najlepiej zapisz swoje cele i powieś w widocznym miejscu, aby pamiętać o terminach.
Sposób 12: Zadbaj o pozytywne nastawienie
Być może znasz taki stan, kiedy robisz zadanie za zadaniem, słuchając ulubionej muzyki, wszystko wydaje się łatwe i osiągalne, a nauka zwyczajnie sprawia Ci przyjemność. Ten efekt w psychologii nazywa się „flow” (przepływ). To wtedy uczysz się najefektywniej – dlatego warto zadbać o dobry nastrój w czasie nauki.
Pomoże Ci w tym dobra muzyka (która Cię nie rozprasza), coś do picia, święty spokój, a do tego wygodne i dobrze oświetlone miejsce do nauki. Ponadto efekt przepływu ma to do siebie, że najczęściej osiągamy go, kiedy pracujemy nad zadaniami o odpowiednim dla nas poziomie trudności. Nie mogą być one za łatwe (będą wtedy nużące i niczego się nie nauczysz). Nie mogą też być zbyt trudne (wtedy będziesz popełniać dużo frustrujących Cię błędów).
Pomoże Ci w tym nasza baza zadań, w której możesz łatwo filtrować zadania według poziomu trudności oraz tematów, które już opanowałeś. Aby zacząć, rozwiąż zadania dostępne pod probówkami naszego kursu. Ich trudność jest dobrana tak, abyś mógł je wykonać samodzielnie po obejrzeniu danej probówki.
Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się na przykład tutaj.
Sposób 13: Notatki – słowa klucze
Niektórym (choć nie wszystkim) notatki pomagają w nauce, jednak ważne jest, aby robić je prawidłowo. Być może znasz to uczucie, kiedy nauczyciel coś mówi, a Ty próbujesz za nim nadążyć, notując niemalże każde słowo, aż orientujesz się że w sumie już nie do końca wiesz, o czym on mówi. No właśnie – takie notatki raczej nie pomagają Ci w nauce.
Zamiast spisywać w zeszycie kolejny podręcznik, skup się na zapisywaniu samych słów kluczy, a nie pełnych zdań. Na przykład jeśli spisujesz sobie listę zadań do zrobienia, nie piszesz: „Muszę dziś poodkurzać w pokoju”, tylko po prostu: „Odkurzanie” – i wszystko jasne. Podobnie w notatkach z chemii, zamiast pisać: „Cukry dzielimy na aldozy i ketozy. Te pierwsze posiadają grupę aldehydową, a drugie – ketonową.”, napisz: „podział cukrów: aldozy (grupa aldehydowa) i ketozy (grupa ketonowa)” – to Ci wystarczy. Notatki będą czytelniejsze, a Ty możesz słuchać lekcji zamiast układać na kartce zdania wielokrotnie złożone.
Jeśli jednak nie lubisz robić notatek, w przypadku kursu Chemia w probówce nie musisz! Nasz kurs to nie tylko sam materiał, ale dedykowana platforma, która pozwala Ci jednym kliknięciem przejść z zadania do lekcji, która pomoże Ci je rozwiązać. To także krótkie, w większości 5–10-minutowe partie materiału, w których możesz łatwo i szybko odnaleźć odpowiedzi na Twoje pytania. Zresztą przekonaj się sam – sprawdź bezpłatne lekcje przykładowe lub zasubskrybuj nasz kurs z 14-dniową gwarancją satysfakcji!
Słowo na koniec
To już wszystkie sprawdzone przez nas sposoby. Pamiętaj, że każdy z nas jest inny – prawdopodobnie nie każda z tych metod sprawdzi się także u Ciebie. Warto jednak przetestować je wszystkie, ponieważ bazują one nie tylko na naszym doświadczeniu, ale także na badaniach naukowych na temat efektywnej nauki – coś więc w nich musi być!
A jakie są Twoje metody? Podziel się nimi w komentarzach poniżej!
Badania na temat skutecznych metod nauki:
Goal setting affects task performance, Griffee, D. T., & Templin, S. A. (1997).
Self-efficacy for reading and writing: Influence of modeling, goal setting and self evaluation, Reading and Writing Quarterly, Schunk, D. H. (2003).
Student Goal Setting: An Evidence-Based Practice, Midwest Comprehensive Center at American Institutes for Research (2018).
Evidence of deeper learning outcomes. Report #3: Findings from the study of deeper learning: Opportunities and outcomes. Washington, DC: American Institutes for Research, Zeiser, K., Taylor, J., Rickles, J., Garet, M., & Segeritz, M. (2014).
The promise and perils of self-regulated study, Kornell i Metcalife, Psychonomi Bulletin & Review Roediger, H.L., Agarwal, P.K., McDaniel, M.A., & McDermott, K.B. (2011).
Test-enhanced learning in the classroom: Long-term improvements from quizzing. Journal of Experimental Psychology: Applied.
The classroom context and students’ motivation goals. In M. L. Maehr & P. R. Pintrich (Eds.), Advances in motivation and achievement (Vol. 7, pp. 261–285). Greenwich, CT: JAI Press, Meece, J. (1991).
Goal self-concordance moderates the relationship between achievement goals and indicators of academic adjustment. Learning and Individual Differences, 22(6), 827–832, Gaudrea, P. (2012).