Jakie nazewnictwo związków organicznych obowiązuje na maturze od 2023 roku? Stare, nowe czy może oba?
Czy Ty też zastanawiasz się czy uczyć się nazewnictwa związków organicznych w starym systemie, czy jednak w nowym? Czy nowe nazewnictwo związków organicznych obowiązuje na maturze w 2023 roku? To pytanie dręczy wielu uczniów i nauczycieli. Na szczęście odpowiedź jest prosta i zaraz Ci ją zdradzę!
O co chodzi z tym nowym nazewnictwem?
W 2013 roku pojawił się obszerny dokument prosto od IUPAC, czyli Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej odnośnie zmian w nazewnictwie związków organicznych. IUPAC jest międzynarodową organizacją, która zajmuje się standaryzacją symboliki np. pierwiastków chemicznych, wzorców wielkości fizycznych stosowanych w chemii oraz standaryzacją nazewnictwa związków chemicznych. Chodzi o to, żeby chemicy (i nie tylko) na całym świecie byli w stanie się dogadać. Po to właśnie ustala się międzynarodowe zasady nazewnictwa związków chemicznych.
Do 2013 roku obowiązywały zasady, które na dzień dzisiejszy znajdziemy w większości szkolnych podręczników i zbiorów zadań. Jednak w tym roku szkolnym (2022/2023) zrobiło się głośno o nowym systemie nazewnictwa. Pewnie ma to związek z wejściem matury w nowej formule, tzw. formuła 2023. Pewnie ma to też związek z tym, że powoli wychodzą materiały dla uczniów z uwzględnieniem nowego nazewnictwa.
Ale czy to wszystko powoduje, że Maturzyści powinni uczyć się nazewnictwa w nowym systemie, bo w innym wypadku będą mieć problem na maturze z chemii?
Moim zdaniem w 2023 i w 2024 roku nie warto nowym nazewnictwem zbyt mocno zaprzątać sobie głowy. Dlaczego? Ponieważ zdecydowana większość podręczników i zbiorów zadań wciąż bazuje na starym nazewnictwie. Uczeń, który nauczy się tylko nowego nazewnictwa, może mieć problem z rozwiązywaniem zadań np. z arkuszy maturalnych sprzed 2023 roku, a to jednak całkiem cenny zbiór zadań do przećwiczenia przed maturą. Jednak warto z nowym nazewnictwem się przynajmniej trochę “obwąchać”, bo ono i tak nas w końcu dopadnie, ale na pewno nie trzeba się nim martwić w kontekście matury z chemii.
A może najlepiej nauczyć się i starego i nowego nazewnictwa?
Można, ale nie trzeba. Tak się składa, że CKE nie wymaga od Maturzysty nazewnictwa związków organicznych w nowym systemie. Oczywiście CKE uwzględnia fakt, że to nowe nazewnictwo zaczyna powoli gościć wśród chemików, ale ma do tego, moim zdaniem, rozsądne podejście. Poniżej cytuję oficjalną informację prosto od dyrektora CKE w sprawie nazewnictwa związków organicznych na maturze z chemii.
Informacja dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z 15 listopada 2022 r. dotycząca nazewnictwa związków organicznych w arkuszach egzaminu maturalnego z chemii
Uprzejmie informuję, że na egzaminie maturalnym z chemii uznane za poprawne będą wszystkie bezbłędne nazwy związków organicznych utworzone zarówno wg dotychczas obowiązujących zasad, np. opublikowanych w dostępnych na rynku podręcznikach akademickich, jak i te zgodne z publikacją Nomenklatura związków organicznych. Rekomendacje IUPAC i nazwy preferowane 2013. W tekstach wstępnych i w poleceniach do zadań egzaminacyjnych nazwy związków organicznych, których zasady nazewnictwa zgodnie z nowymi wytycznymi uległy zmianie, będą podane w obu funkcjonujących systemach.
dr Marcin Smolik
dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej
Jaki jest wniosek? Nowym nazewnictwem związków organicznych przejmować się na razie nie trzeba. Na egzaminie maturalnym każda poprawna nazwa będzie ok, a w treści zadań nikt nie będzie od Was wymagał znajomości nowego nazewnictwa. Podane będą nazwy w obu systemach, tak aby nie było wątpliwości o jaki związek chodzi. Tak więc drodzy Maturzyści, mam nadzieję, że trochę Was uspokoiłam 🙂 Życzę owocnych przygotowań do matury, a nazewnictwa związków organicznych możecie nauczyć się z mojego maturalnego kursu chemii online Chemia w Probówce, do czego Was gorąco zachęcam.
Dobrego dnia
Agnieszka Wojciechowska
