Zadanie 29, arkusz czerwiec 2022
Fosfiny to fosforowe analogi amin zawierające w swoich cząsteczkach trójwartościowy atom fosforu. Fosforowym analogiem aniliny (fenyloaminy) jest fenylofosfina. Wzory uproszczone obu związków oraz wartości ich temperatury wrzenia zestawiono w poniższej tabeli:
Na podstawie: T. Mizerski, Tablice chemiczne, Adamantan 1997.
Zadanie 29.1.
Rozstrzygnij, który związek – fenyloamina czy fenylofosfina – jest substancją mniej lotną. Wyjaśnij, dlaczego fenyloamina i fenylofosfina różnią się wartościami temperatury wrzenia. Odnieś się do budowy cząsteczek obu związków.
Rozstrzygnięcie: ......................................................................................................................
Wyjaśnienie: ............................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Zadanie 29.2.
Fosfiny są łatwopalne. Produktem całkowitego spalenia fosfiny jest między innymi tlenek fosforu(V) (P4O10).
Napisz równanie reakcji całkowitego spalania fenylofosfiny. Zastosuj wzory sumaryczne związków organicznych.
....................................................................................................................................................
Zadanie 29.3.
Fosfiny alifatyczne są bardzo nietrwałe. Trwałość fosfin jest tym większa, im więcej podstawników arylowych znajduje się przy atomie fosforu. Poniżej podano nazwy trzech fosfin.
I difenylofosfina II metylofosfina III trifenylofosfina
Uszereguj wymienione fosfiny zgodnie z ich rosnącą trwałością. Napisz w odpowiedniej kolejności numery, którymi je oznaczono.
....................................................................................................................................................
najmniejsza trwałość największa trwałość
Zadanie 29.1.
Rozstrzygnięcie: fenyloamina
Wyjaśnienie, np.:
Mała polarność (albo brak polarności) wiązania P–H w cząsteczkach fenylofosfina w przeciwieństwie do fenyloaminy – wiązania N–H cechują się dużo większą polarnością.
ALBO
Fenylofosfina nie tworzy silnych wiązań wodorowych, a fenyloamina tworzy silne wiązania wodorowe.
Zadanie 29.2.
4C6H7P + 36O2 → P4O10 + 24CO2 + 14H2O
Zadanie 29.3.
II, I, III ALBO metylofosfina, difenylofosfina, trifenylofosfina
Załóż bezpłatne konto, aby uzyskać dostęp do rozwiązania tego zadania.