Zadanie 5.3, arkusz grudzień 2022
Wśród roślin okrytonasiennych gatunki dwupienne stanowią zaledwie 6% ogółu gatunków. Powstanie dwupienności u roślin tłumaczy się m.in. korzyściami z unikania samozapylenia, które tylko w niektórych przypadkach może być dla rośliny korzystne.
Mechanizmy odpowiedzialne za chromosomowe dziedziczenie płci są podobne u roślin i zwierząt. Diploidalna liczba chromosomów u dwupiennej lepnicy białej (Silene latifolia) wynosi 2n = 24. Rośliny żeńskie AAXX (22XX) mają dwa zestawy autosomów oraz dwa chromosomy X, natomiast rośliny męskie AAXY (22XY) mają dwa różne chromosomy płci. Główną rolę w determinacji płci odgrywa chromosom Y, na którym występują geny warunkujące rozwój cech męskich i geny supresorowe hamujące rozwój cech żeńskich.
Na podstawie: W. Dastych, E. Zenkteler, Różnicowanie się organów generatywnych u roślin dwupiennych, „Biotechnologia” 2(89), 2010; D. Charlesworth, Plant sex determination and sex chromosomes, „Heredity” 88, 2002.
Podaj przykład mechanizmu ograniczającego samozapylenie u roślin okrytozalążkowych mających obupłciowe kwiaty.
………………………………………………………………………………………………………………………………
Przykładowe rozwiązania
• przedprątność / dojrzewanie w różnym czasie pręcików i słupków w kwiecie
• przedsłupność / wcześniejsze dojrzewanie słupków niż pręcików
Uwaga:
Dopuszcza się odpowiedź „heterostylia” (różnosłupność). W większości przypadków heterostylia jest mechanizmem ułatwiającym zapylenie krzyżowe, ale w szczególnych przypadkach jest także głównym zabezpieczeniem przez samozapyleniem.
Załóż bezpłatne konto, aby uzyskać dostęp do rozwiązania tego zadania.